Στο βιβλίο παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό δύο σημαντικά ντοκουμέντα. Το πρώτο είναι η ιστορική ομιλία του Φιδέλ Κάστρο λίγες μόνο μέρες μετά το πραξικόπημα Πινοσέτ στη Χιλή ενώπιον ενός εκατομμυρίου διαδηλωτών στην πλατεία της Επανάστασης στην Αβάνα. Στην ομιλία του ο Κάστρο εστιάζει στην ταξική διάσταση της σύγκρουσης και αποκαλύπτει σοβαρές, άγνωστες ακόμη και σήμερα, πλευρές και λεπτομέρειες της φασιστικής επίθεσης και του ρόλου της κουβανικής επανάστασης στην αντιμετώπισή της. Το δεύτερο ντοκουμέντο είναι άρθρο που έγραψε ο Φιδέλ Κάστρο το 2008 με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Αλιέντε. Σε αυτό περιλαμβάνονται αποκαλυπτικά αποσπάσματα από την ιδιωτική αλληλογραφία του με τον Αλιέντε την περίοδο της προεδρίας του τελευταίου, από τα οποία αναδύονται ανάγλυφα σημαντικές και άγνωστες πλευρές της εποχής.
Παρουσίαση στην εφημ. Πριν από τον Μπάμπη Συριόπουλο 44 χρόνια από την ανατροπή του Αλιέντε
«Μη ξεχάσεις ούτε στιγμή την πελώρια δύναμη της χιλιάνικης εργατικής τάξης»
(...) Το πιο συγκλονιστικό μέρος του βιβλίου είναι η ομιλία του Φιντέλ Κάστρο στις 28 Σεπτεμβρίου 1973, λίγες μόνο μέρες μετά το πραξικόπημα και το θάνατο του Αλιέντε, στην πλατεία της Επανάστασης στην Αβάνα ενώπιον ενός εκατομμυρίου διαδηλωτών και παρούσης της χήρας του χιλιανού προέδρου. Εκεί περιγράφεται η πορεία της κυβέρνησης της Λαϊκής Ενότητας, η λυσσασμένη αντίδραση της αστικής τάξης και η ανεπιφύλακτη αλληλεγγύη και βοήθεια του κουβανικού λαού προς το χιλιάνικο.
Σ’ αυτή την ομιλία περιγράφεται η μέρα του πραξικοπήματος της 11ης Σεπτεμβρίου του 1973 όπως την έζησαν ο πρόεδρος και οι υπερασπιστές του. Όταν έμαθε ο Αλιέντε στις 6.20 το πρωί για το πραξικόπημα, δεν προσπάθησε να διαφύγει και πήγε μαζί με 23 ένοπλους άνδρες στο προεδρικό μέγαρο στη «Λα Μονέδα» μεταφέροντας δύο πολυβόλα και τρία μπαζούκας (αντιαρματικά). Εκεί έδιωξαν τους καραμπινιέρους, στους οποίους δεν μπορούσαν να έχουν εμπιστοσύνη και τελικά 40 άνδρες υπερασπίστηκαν το προεδρικό μέγαρο από την επίθεση του στρατού που άρχισε στις 9.15 το πρωί. Ο πρόεδρος απέρριψε την πρόταση παραίτησης και παράδοσης με αντάλλαγμα τη ζωή του και αυτοί οι 40 στρατιώτες της επανάστασης αντιμετώπιζαν το πεζικό, τα τανκς και τα αεροπλάνα της πολεμικής αεροπορίας μέχρι τις 3.00 περίπου το απόγευμα. Ο ίδιος ο Αλιέντε πολεμούσε με το αυτόματο τουφέκι που του είχε χαρίσει ο Φιντέλ, που λέει στην ομιλία του: «Είχαμε καλό λόγο και προαίσθημα όταν δωρίσαμε στον πρόεδρο εκείνο το τουφέκι…. Ποτέ ένα τουφέκι δεν υπερασπίστηκε καλύτερα το καλό των ταπεινών, το καλό των εργατών και των αγροτών της Χιλής! Κι αν κάθε εργάτης και κάθε αγρότης είχαν στα χέρια τους ένα τουφέκι σαν κι αυτό, δεν θα είχε γίνει το φασιστικό πραξικόπημα». Το σώμα του Αλιέντε βρέθηκε διάτρητο από σφαίρες αφού πολέμησε για εφτά ώρες με αυτό το τουφέκι. Λέει ο Φιντέλ: «Ωστόσο, τώρα μπορεί να ειπωθεί ότι ποτέ η ωμή βία δεν συνάντησε ανάλογη αντίσταση, που εκδηλώθηκε στο στρατιωτικό πεδίο από έναν άνδρα των ιδεών, του οποίου όπλα ήταν ανέκαθεν ο λόγος και η πένα».
Ο πρόεδρος Αλιέντε, αυτός ο οπαδός μέχρι το τέλος του «ειρηνικού δρόμου για το σοσιαλισμό», κατάργησε με το προσωπικό του παράδειγμα τον «καταμερισμό εργασίας» ανάμεσα σ’ αυτούς που γράφουν και σ’ αυτούς που πολεμάνε, σ’ αυτούς που «απολαμβάνουν» και σ’ αυτούς που θυσιάζονται.
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Μπάμπης Συριόπουλος, Πριν (10.09.17)
Παρουσίαση από Νικόλα Ζώη στα Νέα Το Σύνταγμα και το τουφέκι
Η ομιλία του Φιντέλ στην Αβάνα αποκαλύπτει τις άγνωστες πτυχές του πραξικοπήματος κατά του Αλιέντε, τον θαυμασμό του κουβανού ηγέτη για τον χιλιανό πρόεδρο, αλλά και τη διαλεκτική σχέση μεταξύ ένοπλου αγώνα και ειρηνικής μετάβασης στον σοσιαλισμό που εκπροσωπούσαν οι δύο άνδρες
(...) Δεν είναι άγνωστα τα ρητορικά επιτεύγματα του Φιντέλ Κάστρο. Μέσα από την ομιλία, όμως, εκείνης της μέρας, αποδεικνύεται ακάματος και ως αφηγητής, αναλυτής, καταθέτης πηγών και γεγονότων. Επαινεί τον λαό του για την αλληλεγγύη του προς τη Χιλή, καταγράφει όλες τις σκευωρίες και τα οικονομικά προβλήματά της και έπειτα, επικαλούμενος μαρτυρίες και ντοκουμέντα, εξιστορεί καταλεπτώς την αποφράδα 11η Σεπτεμβρίου. Απαριθμεί τους άνδρες τού Αλιέντε με τον οπλισμό τους και σημειώνει την ώρα που δέχονται τις πρώτες βολές στο Μέγαρο δε λα Μονέδα. Καταγγέλλει την άρνηση των επιτιθέμενων να παραχωρήσουν ανακωχή προς αποχώρηση του γυναικείου προσωπικού, εξάρει τη γενναιότητα του προέδρου και περιγράφει τη δολοφονία του, δεχόμενος την αυτοκτονία μόνο ως ηρωικό ενδεχόμενο. Θυμάται το όπλο που ο ίδιος του είχε δωρίσει και καμαρώνει δικαίως: «Ποτέ άλλοτε ένα τουφέκι», λέει, «δεν γραπώθηκε από χέρια τόσο ηρωικά ενός συνταγματικά και νόμιμα εκλεγμένου από τον λαό προέδρου!».
Μέχρι και το ημερολόγιο ενός κουβανικού πλοίου που καταδιώχθηκε από τους πραξικοπηματίες παραθέτει ο Φιντέλ. Ακόμα και αποσπάσματα διαβάζει από βιβλίο του Πινοτσέτ, για να δείξει επιτυχώς ότι οι ιδέες του στρατηγού φλέρταραν ανέκαθεν με τον φασισμό. Ταξικές αναλύσεις για τη κατάσταση στη Λατινική Αμερική δεν λείπουν και το αν κάτι τέτοια οφείλονται σε μια τάση του ανδρός να αντικαταστήσει τον ρόλο των ιστορικών και των δημοσιογράφων ή σε μια πολύ συγκεκριμένη άποψη για το τι αξίζει να ακούει ένα πλήθος, είναι μάλλον ζήτημα προσέγγισης. Ο νοητός διάλογος πάντως των ιδεών ενός νικηφόρου αντάρτη και ενός εκλεγμένου προέδρου, δεν είναι δυσδιάκριτος. «Στη Χιλή, για πρώτη φορά στην Ιστορία, εκτυλισσόταν μια νέα εμπειρία: η προσπάθεια να διεξαχθεί η επανάσταση διά της ειρηνικής οδού, με έννομα μέσα» παραδέχεται κάπου ο Κάστρο. «Ποτέ η ωμή βία», λέει λίγο αφότου έχει διηγηθεί τον θάνατο του Αλιέντε, «δεν συνάντησε ανάλογη αντίσταση, που εκδηλώθηκε στο στρατιωτικό πεδίο από έναν άνδρα των ιδεών, του οποίου τα όπλα ήταν ανέκαθεν ο λόγος και η πένα».
Παραλληλισμοί
Τι αξία, εκτός από την επετειακή, έχουν όλα αυτά σήμερα; Συγκριτική ίσως, ειδικά με δεδομένα ότι το φάντασμα του κομμουνισμού επιστρέφει με τη μορφή γραφικών δικτατόρων και ότι η μοναδικότητα των ναζιστικών εγκλημάτων τείνει να εξισωθεί με τις ιδέες, με τις εφαρμογές και με τους ανθρώπους του κομμουνισμού. Αν βέβαια υπάρχουν στα αλήθεια παραλληλισμοί της Χιλής και της Κούβας του '70 με τη σύγχρονη Λατινική Αμερική, με όποια χώρα τέλος πάντων περνάει από πολιτικοοικονομικά κύματα, τότε μένει να εντοπιστούν. Μπορεί να βρίσκονται σε φράσεις του Σαλβαδόρ Αλιέντε, όπως εκείνη που παρέθετε στην ομιλία του ο Φιντέλ: «Δεν είμαι απόστολος, ούτε μεσσίας. Δεν πληρώ τους όρους ενός μάρτυρα. Είμαι ένας αγωνιστής των κοινωνικών δικαιωμάτων που εκπληρώνει το έργο που μου ανέθεσε ο λαός». (...)
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Nικόλας Ζώης, εφημ. Τα Νέα 16/09/17
Παρουσίαση στην Εφ. Συν από τον Κώστα Ήσυχο
(...) Στο βιβλίο του «Ο Φιδέλ Κάστρο για τον Αλιέντε», ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Δημήτρπς Καλτσώνης, για πρώτη φορά ίσως στην ελληνική Αριστερά, κάνει μια πετυχημένη απόπειρα για μια εποικοδομητική αποτίμηση των γεγονότων, εξαιρετικά πλούσια σε θεωρητικό βάθος προσέγγιση για το παράδειγμα της Λαϊκής Ενότητας στη Χιλή και τον Αλιέντε, μια συγγραφική δουλειά πλήρως αποφορτισμένη από δογματισμούς και εύκολες κρίσεις. Στο βιβλίο του Δημήτρη Καλτσώνη παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό η ιστορική ομιλία του Φιδέλ Κάστρο λίγες μόνο μέρες μετά το πραξικόπημα Π ινοσέτ στη Χιλή ενώπιον ενός εκατομμυρίου διαδηλωτών στην Πλατεία της Επανάστασης στην Αβάνα. Στην ομιλία του ο Κάστρο αναλύει την ταξική ουσία της σύγκρουσης και αποκαλύπτει σοβαρές, άγνωστες ακόμη και σήμερα, πλευρές και λεπτομέρειες της φασιστικής επίθεσης και του ρόλου της κουβανέζικης επανάστασης στην αντιμετώπισή της
Η επιστημονική, κοινωνική, οικονομική και διεθνή ανάλυση των γεγονότων εκείνης της εποχής ανοίγει έναν νηφάλιο και αναγκαίο διάλογο για το χθες, το σήμερα και το αύριο της Αριστερός. Εργα όπως η εθνικοποίηση του χαλκού, η εθνικοποίηση των περιοχών-κλειδιά της οικονομίας και η επιτάχυνση της αγροτικής μεταρρύθμισης στη μέση της διεθνούς πολιτικής πόλωσης του Ψυχρού Πολέμου και μια σοβαρή εγχώρια οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση αποτελούν αναγκαία επιστημονικά εργαλεία για τη μελέτη του «σοσιαλιστικού δρόμου της Χιλής» την εποχή εκείνη
Στις 11 Σεπτεμβρίου το πραξικόπημα τελειώνει με το κράτος δικαίου στη Χιλή. Οι δημοκρατικοί θεσμοί έκλεισαν και αντικαταστάθηκαν από μια δικτατορία με επικεφαλής τον Αουγκούστο Πινοσέτ, ο οποίος δημιούργησε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο που βασιζόταν στην καταστολή και τη συστηματική εγκληματική δολοφονία των αντιπάλων του (...)
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Γράφει ο Κ. Ήσυχος (11/09/18)
Δείτε την παρουσίαση του βιβλίου που έγινε την Δευτέρα 11 Σεπτεμβρίου 2017, στο Αλκυονίς New Star Art Cinema. Για το βιβλίο μίλησαν οι: Zelmys Maria Dominguez Cortina (πρέσβειρα της Κούβας στην Ελλάδα), Κώστας Ήσυχος, Αλέκος Χαλβατζής, Χρυσάνση Παρτσανάκη (μεταφράστρια του βιβλίου)
και ο Δημήτρης Καλτσώνης (επιμελητής της έκδοσης).
Διαβάστε στον Οδηγό Ανάγνωσης τα περιεχόμενα & τον πρόλογο του βιβλίου.
Ακούστε επίσης εδώ την συνέντευξη του Δημήτρη Καλτσώνη στο Κόκκινο στην εκπομπή του Διονύση Ελευθεράτου (περισσότερα εδώ, 09/09/17) και εδώ μια συζήτηση του Δ. Καλτσώνη με τον Δ. Ελευθεράτο (Στο Κόκκινο, 09/09/18) με αφορμή τη συμπλήρωση 45 χρόνων από το αμερικανοκίνητο πραξικόπημα στη Χιλή και την εν ψυχρώ δολοφονία του προέδρου Σαλβατόρ Αλιέντε (11 Σεπτεμβρίου 1973-11 Σεπτεμβρίου 2018).
Δείτε εδώ την προδημοσίευση του βιβλίου στοinfo-war.grκαι εδώ την παρουσίαση του βιβλίου από τη Μαρία Σφυρόερα ert.gr (09/09/2017).