1η έκδοση Μάρτιος 2018
Είχαν αναλάβει την ευθύνη για λογαριασμό όλων, σε μια εποχή που ακουγόταν εντελώς ηλίθιο να αναλαμβάνει κανείς την ευθύνη για οποιονδήποτε άλλο πέρα από τον εαυτό του…
Το Σάνκια είναι η συνταρακτική ιστορία µιας οµάδας επαναστατηµένων νεαρών που έχουν αµετάκλητα εµπλακεί ανάµεσα στο γερασµένο σοβιετικό παρελθόν –που οι ίδιοι δεν πρόλαβαν να γνωρίσουν– και στην υπαρξιακή ανάγκη τους να εκφράσουν µια δυναµική διέξοδο στην κοινωνική κατάπτωση της χώρας τους.
Με επίκεντρο τον σύνθετο οµώνυµο ήρωα, έναν νεαρό κατά περίπτωση στοχαστικό ή αφελή, βίαιο ή τρυφερό, σκληρό αλλά και ροµαντικό, άλλοτε γεµάτο ελπίδες και άλλοτε σε απόγνωση, η αφήγηση µεταφέρει τον αναγνώστη πότε στην ερηµωµένη, παρηκµασµένη επαρχία της Ρωσίας και πότε στην πλαστή ευµάρεια της πρωτεύουσας. Μέσα από αλλεπάλληλες δραµατικές σκηνές, που φέρνουν στο µυαλό τους καλύτερους Ρώσους κλασικούς, αποτυπώνεται εντυπωσιακά ο σύγχρονος καπιταλισµός της καταστολής και της βίας, το ταξικό χάος και η λανθάνουσα εμφύλια σύγκρουση.
Με φόντο αυτή την κοινωνική αποσύνθεση της σύγχρονης Ρωσίας, το πολυβραβευµένο και µεταφρασµένο σε είκοσι γλώσσες µυθιστόρηµα του Ζαχάρ Πριλέπιν εστιάζει πεισµατικά στην ψυχολογία των σύγχρονων νέων, που η καθηµερινότητά τους δεν διαθέτει άλλη επιλογή πέρα από την άνευ όρων, ακόμα και µάταιη, σύγκρουση µε το σύστηµα που τους εξόρισε από την αυθεντική ζωή.
Το βιβλίο, που εκδόθηκε το 2006 στη Ρωσία, κέρδισε αμέσως το νεανικό κοινό των αναγνωστών και το σοβαρό λογοτεχνικό βραβείο Yasnaya Polyana (2007) του ιδρύματος Τολστόι, ενώ ψηφίστηκε και στη βραχεία λίστα του Ρωσικού Booker και του Εθνικού Βραβείου Ευπώλητων βιβλίων. Έχει ήδη μεταφραστεί στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες.
Έγραψαν για τον Πριλέπιν
«O Πριλέπιν είναι αυτός που ξέφυγε από την εικοσάχρονη μονοθεματικότητα της λογοτεχνίας. Όλα αυτά τα χρόνια, το μετασοβιετικό μυθιστόρημα είχε ως θέμα κάποιο άτομο άνω των σαράντα που είχε ζήσει την κατάρρευση του προηγούμενου καθεστώτος – είτε μιας ολοκληρωτικής αυτοκρατορίας είτε ενός ουράνιου καταφύγιου ισότητας και δικαιοσύνης… Ο Πριλέπιν είναι ο πρώτος που έφερε στη λογοτεχνία ανθρώπους με τελείως διαφορετική θεώρηση των πραγμάτων».
Ντμίτρι Μπακ, αντιπρύτανης του Ρωσικού Πανεπιστημίου Ανθρωπιστικών Σπουδών, διευθυντής του Κέντρου Σύγχρονης Ρωσικής Λογοτεχνίας
«Ίσως ο σημαντικότερος συγγραφέας της σύγχρονης Ρωσίας· ένας ευαίσθητος και ευφυής κριτής της σημερινής κατάστασης».
Newsweek
«Ο Πριλέπιν είναι το κορυφαίο γεγονός της σύγχρονης ρωσικής λογοτεχνίας, η γλώσσα του θυμίζει τον Τολστόι».
Τατιάνα Τόλσταγια,συγγραφέας
Έγραψαν για το Σάνκια
«Αν θες να χτυπήσεις την ευαίσθητη χορδή της σημερινής Ρωσίας δεν χρειάζεσαι το Άννα Καρένινα, χρειάζεσαι το Σάνκια».
Αλεξέι Ναβάλνι, από τον πρόλογο στην αγγλική έκδοση
«Έχουμε ένα μυθιστόρημα ιδεών, ένα μυθιστόρημα δράσης, ένα μυθιστόρημα σπαρακτικό και ένα μυθιστόρημα πανέμορφο. Κάποιοι ίσως θεωρήσουν τον Σάνκια αντιήρωα, λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων και της καταστροφικής τάσης του. Ωστόσο, το σίγουρο είναι ότι προσπαθεί να γεμίσει το κενό που νοιώθει με κάτι που να έχει νόημα. Για αυτό είναι ένας χαρακτήρας που σε καθηλώνει και με αυτόν στο πηδάλιο το Σάνκια βρίσκεται στην κορυφή των πολιτικών μυθιστορημάτων και των μυθιστορημάτων ενηλικίωσης».
Επιθεώρηση Σύγχρονης Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ
Παρουσίαση από τον Γιώργο Λαουτάρη
Πώς επαναστατούν οι απόγονοι του Λένιν
Τα άγρια άνθη της μετα-σοβιετικής εποχής περιγράφει στο συνταρακτικό μυθιστόρημα Σάνκια ο Ζαχάρ Πριλέπιν. Τον πολυμεταφρασμένο Ρώσο συγγραφέα συστήνουν στο ελληνικό κοινό για πρώτη φορά οι εκδόσεις Τόπος, με τη σκληρή ιστορία μιας εξεγερμένης ομάδας νεαρών που δεν κινούνται απλώς στα όρια της νομιμότητας, αλλά και στα όρια της επιβίωσης, με στόχο την εξέγερση και την κοινωνική ανατροπή.
Είναι μια εξέγερση χωρίς ιδεολογία, χωρίς στρατηγική στόχευση, χωρίς αύριο. Στο φόντο βρίσκονται οι ταξικές αντιθέσεις που διαπερνούν το κοινωνικό σώμα της Ρωσίας του ’90, όπως αντανακλώνται στην ένταση της καταστολής, στη φτώχεια και στην έλλειψη προοπτικής. Πρωταγωνιστής είναι μια νέα γενιά που γνώρισε την σοβιετική κατάρρευση ως βίωμα και το σοσιαλιστικό μεγαλείο ως νοσταλγικές αφηγήσεις των μεγαλυτέρων.
Ο Πριλέπιν περιγράφει τα χρόνια της αριστερής αντιπολίτευσης στο καθεστώς Γέλτσιν, ένα «κίνημα που κυνηγήθηκε, καταπνίγηκε», όπως αναφέρει ο ίδιος. Σε αυτό τον κόσμο των αδυσώπητων αντιθέσεων, η κλιμάκωση των μορφών πάλης ενάντια στο καθεστώς είναι ακραία κι όμως φυσιολογική.
Το εκρηκτικό κοκτέιλ που πυροδοτεί την εξέγερση της άγριας ομάδας των πρωταγωνιστών δεν έχει ως συστατικά του τον μαρξισμό ή την ταξική συνείδηση, αλλά το αλκοόλ, την απόγνωση και την αυτοθυσία.
Δύσκολα ταυτίζεται κανείς με τον Σάνκια, τον κεντρικό ήρωα ή αντι-ήρωα του βιβλίου, όμως εύκολα αναγνωρίζει μέσα από αυτόν τη ριζοσπαστική πολιτικοποίηση που γεννά ο καπιταλισμός στις πιο βάρβαρες εκδοχές του.
Γιώργος Λαουτάρης
vivlio.blog 10/04/18
Παρουσίαση στην iskra από τον Γ. Αλεξάτο
Η μετασοβιετική Ρωσία σε ένα λογοτεχνικό αριστούργημα
Είναι αναμφίβολα εξαιρετικά σημαντική, για τη γνωριμία του ελληνικού αναγνωστικού κοινού με τη σύγχρονη ρωσική λογοτεχνία, η κυκλοφορία στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Τόπος», σε μετάφραση του Βασίλη Μακρίδη, του μυθιστορήματος του Ζαχάρ Πριλέπιν, «Σάνκια».
Ο συγγραφέας, ο πλέον πολυδιαβασμένος της μετασοβιετικής λογοτεχνικής γενιάς, παλιός πολεμιστής στην Τσετσενία και μαχητής τώρα στον αντιφασιστικό αγώνα του Ντονμπάς, εξέδωσε το «Σάνκια», το πρώτο του βιβλίο, το 2006, και ευθύς καθιερώθηκε ως σημαντικός λογοτέχνης. Τον επόμενο χρόνο το μυθιστόρημα πήρε το βραβείο Γιάσναγια Πολιάνα του Ιδρύματος Τολστόι.
Με γραφή άμεση, καθοριζόμενη από τη συμμετοχή του ίδιου του συγγραφέα στο κίνημα που συγκροτήθηκε ήδη από τα χρόνια της ταπείνωσης του ρωσικού λαού από το καθεστώς Γέλτσιν, το «Σάνκια» αναφέρεται ακριβώς στην περιπετειώδη ιστορία μιας ομάδας νέων που με βίαιες ακτιβιστικές ενέργειες και με ανάμικτα στοιχεία εθνικισμού και νοσταλγίας της σοβιετικής εποχής, εκφράζουν την αντίθεσή τους σ’ αυτό που χαρακτηρίζουν βαθιά παρακμή της ρωσικής κοινωνίας.
Την ιστορία αυτή την παρακολουθούμε με κεντρικό πρόσωπο ένα μέλος αυτής της ομάδας, τον νεαρό Αλεξάντρ, που τον αποκαλούν χαϊδευτικά Σάνκια. Η οικονομική και πολιτισμική παρακμή της ρωσικής κοινωνίας, ο πολιτικός αυταρχισμός, η εγκατάλειψη της ρωσικής υπαίθρου, που μετατρέπεται σε τόπο επιβίωσης γερόντων ξεχασμένων από το κράτος, αλλά και το απρόσωπο των μεγαλουπόλεων, όπου η φτώχεια και η απόγνωση των πολλών έρχεται σε καταφανή αντίθεση με την προκλητική επίδειξη πλούτου από τους νεόπλουτους γιάπηδες, προβάλλουν μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, καθιστώντας το μια εντυπωσιακή εικονογράφηση της μετασοβιετικής ρωσικής πραγματικότητας.
Σε μια τέτοια κατάσταση, δεν είναι καθόλου παράξενη η εμφάνιση και η δράση ομάδων, όπως αυτή στην οποία συμμετέχει ο Σάνκια, αποτελούμενων από νέους για τους οποίους η βία είναι η μόνη διέξοδος εκτόνωσης οργής συσσωρευμένης, έστω και χωρίς κάποιο συγκροτημένο σχέδιο διεξόδου. Είναι η προσωπική απόγνωση του καθενός απ’ αυτούς, που λειτουργεί ως κίνητρο αντίστασης. Με την πλήρη παραγνώριση των συνεπειών της βίαιης δράσης τους, σ’ αυτούς τους ίδιους, που βρίσκονται αντιμέτωποι με την άγρια αστυνομική καταστολή, με ξυλοδαρμούς και βασανιστήρια, με φυλακίσεις, ακόμη και με τον κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους.
Ακριβώς αυτό είναι που καθιστά το βιβλίο άξιο να χαρακτηριστεί σύγχρονο λογοτεχνικό αριστούργημα. Η εντυπωσιακή ικανότητα του συγγραφέα να διεισδύει βαθιά στον ψυχισμό των ηρώων του, που συνιστά και το ιδιαίτερο γνώρισμα της κλασικής ρωσικής λογοτεχνίας.
Γιώργος Αλεξάτος
iskra.gr, 19/07/18
Παρουσίαση στη Lifo από την Τίνα Μανδηλαρά
(...) Το βιβλίο έχει μεταφραστεί σε 23 γλώσσες, απόδειξη της πολυδιάστατης επιδραστικότητάς του αλλά και του ότι εκφράζει την πεμπτουσία του ρωσικού ταμπεραμέντου, φτιαγμένου από ανθεκτικά υλικά και προορισμένου να κινείται πάντοτε στα άκρα.
Άλλωστε, αυτό που συμβαίνει μια ζωή στη Ρωσία είναι, όπως λέει και ο ήρωας του βιβλίου, «σφαγή και αναζήτηση αλήθειας», καθώς από τις σελίδες δεν λείπουν οι σκηνές βίας στους δρόμους μέσα από τις κινητοποιήσεις των Ενωτιστών ή μελών του Κινήματος της Ένωσης Δημιουργικών, μιας ριζοσπαστικής στα όρια του αντιδραστικού και του νεορομαντικού οργάνωσης που διεκδικεί ανεξαρτησία πνεύματος και αναβίωση της «μεγάλης ρωσικής ψυχής».
Πιτσιρίκια, οι περισσότεροι από αυτούς θα μπορούσαν να μοιάζουν με τους δικούς μας αναρχικούς, αν δεν εμπνέονταν από το μεγαλόπνοο όραμα της επανεφεύρεσης μιας άλλης Ρωσίας και δεν ήταν άμεσα συνδεδεμένοι με όσα πραγματικά έχουν συμβεί τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα. Οι εξεγέρσεις φέρνουν έτσι εύλογα στον νου τις αιματηρές διαμαρτυρίες του 2011 αλλά και προηγούμενων χρόνων από τους εκφραστές του παράνομου τότε Εθνικού Μπολσεβικικού Κόμματος, μέλος του οποίου ήταν και ο Ζαχάρ Πριλέπιν.
Ο ορφανός Σάνκια θα μπορούσε, επομένως, να είναι το δυναμικό alter ego του συγγραφέα στον βαθμό που εμπνέεται από ανάλογα πατριωτικά ιδανικά, είναι ενάντιος στις φιλελεύθερες απόψεις, που στη Ρωσία παραπέμπουν σε αντισημιτικές θέσεις, δείχνει δυσφορία για την υποκρισία της ιντελιγκέντσιας και τη βαθιά αλλοτρίωση της ανώτερης τάξης, ενώ πιστεύει βαθιά στον έρωτα (οι ερωτικές σκηνές είναι από τις πιο όμορφες του βιβλίου).
Ενίοτε ωραιοποιεί και το ρωσικό παρελθόν, ειδικά τις παλαιότερες γενιές, κάνοντας ένα ιδανικό ταξίδι-επιστροφή στο χωριό των παππούδων του, οδηγώντας μάλιστα μια παλιά Κοπέικα –το γνωστό σ' εμάς Lada 1200–, για να απολαύσει τη θαλπωρή του επαρχιώτικου σπιτιού, να γευτεί τα αγαπημένα του καραβάι (ρωσικές κρέπες), να πιει σπιτική βότκα Σαμογκόν και να χαζέψει τις φωτογραφίες του αρχοντικού παππού του με το εμβληματικό ρολόι Κομαντίρσκιγε στο χέρι και τη μεγάλη ζεστή καρδιά. Μια τέτοια καθαρότητα που θα εμπνέεται από τη μεγάλη Ρωσία και θα ρουφάει τη ζωή στο όριο, ανάλογη με αυτήν που διεκδικεί ο Σάνκια, επιθυμεί ο πολυσυζητημένος και διάσημος στη χώρα του Πριλέπιν, καταφεύγοντας στη συγγραφή, γιατί για τους Ρώσους τα βιβλία δεν είναι απλώς αναγνώσεις αλλά επηρεάζουν τις ανθρώπινες ζωές. (...)
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Lifo, Τίνα Μανδηλαρά (11.10.18)
Παρουσίαση σε iefimerida από τον Δημήτρη Αναστασόπουλο
(...) Το Σάνκια είναι μία άβολη, πνιγηρή, γκρίζα ιστορία. Οι περιπέτειες μίας δράκας νέων που εμπιστεύονται μόνο τους συντρόφους τους, απεχθάνονται την απρόσωπη εξουσία και τους νεόπλουτους Ρώσους και εξεγείρονται επειδή τους πνίγει η απόγνωση. Ο Πριλέπιν που μοιράστηκε τη βότκα του μαζί τους έγραψε το πιο ζωντανό βιβλίο για τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται στη Ρωσία.
Δημήτρης Αναστασόπουλος, iefimerida 18/10/18
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Παρουσίαση στο περιοδικό Αναγνώστης, της Δήμητρας Ρουμπούλα
Ο Σάνκια στο χάος της μετασοβιετικής Ρωσίας
(...) Ο Σάνκια, όπως τον φωνάζουν οι παππούδες του, είναι ένας σύνθετος χαρακτήρας, στοχαστικός και αφελής, βίαιος και τρυφερός, σκληρός και ρομαντικός μαζί. Αγαπά τη μητέρα του, δεν της αποκαλύπτει τις επικίνδυνες δραστηριότητές του, επισκέπτεται το χωριό του πατέρα του στην παρηκμασμένη επαρχία, όπου ο παππούς είναι στα τελευταία του και διηγείται τις ιστορίες του, απρόθυμα όμως για την αιχμαλωσία του από τους Γερμανούς με συνέπεια την διαγραφή του από το Κόμμα.
Ο ξαφνικός πλουτισμός των επιτήδειων πυροδοτεί την οργή και το θυμό. «Διάβολε, από πού βγάζουν τόσα χρήματα; Μονάχα ένα τέτοιο αυτοκίνητο κοστίζει τόσα λεφτά. Όσα η μάνα μου δεν πρόκειται να βγάλει ούτε σε εκατόν σαράντα χρόνια. Μήπως δεν δουλεύει αρκετά;» Η συνεκτική πολιτική ιδεολογία των γονιών των νεαρών μελών της οργάνωσης μοιάζει με σκληρό αστείο. Εκεί που ζούσαν στο όνομά της, τώρα την έχουν απεμπολήσει ως ψέμα. «Θυσιάσατε τη Ρωσία για τις απογοητεύσεις σας», λέει ο Σάνκια. Ωστόσο, για τον ίδιο και τους συντρόφους του, αν η Ρωσία πρόκειται να αλλάξει, πρέπει να γίνει με ρωσικούς όρους, χωρίς Τσετσένους κ.ά. Το κράτος, το οποίο δείχνει το αληθινό του πρόσωπο με περισσή καταστολή εναντίον των «βελούδινων τρομοκρατών», είναι γι΄αυτούς «ανέντιμο, βρομερό και ανόητο». Ο φιλελευθερισμός; «Αν κανείς ξύσει ολόκληρο το εξωτερικό περίβλημα, στη Ρωσία εμφανίζεται ως η ιδέα της παραδοπιστίας και της τοκογλυφίας, ανακατεμένη με την περιβόητη ελευθερία της επιλογής». Ο φιλελεύθερος Μπεζλιέτοφ, φορέας της διαφθοράς και της έλλειψης ηθικού σκεπτικού, πιστεύει ότι «Δεν υπάρχει καμία ιδεολογία εδώ και καιρό… Στην εποχή μας ιδεολογικοποιημένα είναι … τα ένστικτα! Η μηχανική του σώματος!»
(...) Ο Ζαχάρ Πριλέπιν ίσως θέλει όμως να περάσει κι ένα άλλο πιο ισχυρό μήνυμα. «Η επανάσταση», όπως λέει μέσω του κεντρικού ήρωά του, δεν έρχεται ούτε από τα πάνω, ούτε από τα κάτω – εμφανίζεται όταν εξασθενούν όλες οι αλήθειες». Επιπλέον, θεωρεί ότι «σήμερα επανάσταση και Ρωσία είναι δύο αξεχώριστες σπουδαίες δυνάμεις. Ρωσία πλέον δεν νοείται πέρα από και χωρίς την επανάσταση». Ενώ, χρησιμοποιώντας τη σοφία ενός ηλικιωμένου χωρικού που τα έχει ζήσει όλα, κλείνει το μάτι σε όσους βάζουν φρένο στην προοδευτική εξέλιξη: «Το λυπηρό δεν βρίσκεται στο ότι είναι ο άνθρωπος ασήμαντος, αλλά στο ότι είναι μοχθηρός μες στην ασημαντότητά του. Όσο περισσότερο παρατηρεί ότι οι άλλοι βλέπουν την ασημαντότητά τους, τόσο πιο μοχθηρός γίνεται…»
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Δήμητρα Ρουμπούλα, Αναγνώστης 18.09.18
Παρουσίαση από τον Πάνο Ιωαννίδη για το fractal
Σάνκια ή ζητώντας την αληθινή ζωή
(...) Το βιβλίο του Ζαχάρ Πριλέπιν Σάνκια (Τόπος, Βασίλης Μακρίδης), πραγματεύεται την προσπάθεια ενός νέου ανθρώπου, του Σάνκια και των φίλων του, για αλλαγή του κόσμου (τους), σε μια άκρως ενδιαφέρουσα ιστορική περίοδο, αυτή της μετακομμουνιστικής Ρωσίας. Πιστεύοντας σε ιδεώδη όπως η δικαιοσύνη και η ελευθερία, ο Σάνκια και οι ομοϊδεάτες του, τα μέλη του κινήματος της Ένωσης Δημιουργικών ή των Ενωτιστών, όπως αυτοαποκαλούνται, ταλανίζονται ανάμεσα στην αναζήτηση της αλήθειας και στη σφαγή, που όπως παραδέχονται είναι τα βασικά σημεία αναφοράς στην σημερινή Ρωσία.
Ο σπουδαίος πολυμεταφρασμένος Ρώσος συγγραφέας, μας κλείνει το μάτι, όταν θέτει τον Σάνκια και τους υπόλοιπους Ενωτιστές φορείς ενός αγώνα που αναζητεί τη διέξοδο, που θα οδηγήσει στην αναβίωση της μεγάλης ρώσικης ψυχής. Δεν είναι μόνο φυσικά ο διάλογος που ανοίγει με τους μεγάλους Ρώσους κλασικούς, αλλά και το ότι μας δείχνει περίτρανα, ότι τα ιδανικά στους νέους (οφείλουν να) υπάρχουν ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης.
Ο Πριλέπιν παρατηρεί με οξυδέρκεια και τρυφερότητα το πήγαινε έλα του Σάνκια και των Ενωτιστών, από τη Μόσχα προς την ρωσική ενδοχώρα και πάλι πίσω. Με όχημα τον έρωτα τόσο για το σώμα όσο και το πνεύμα μετατρέπουν την ουτοπία τους σε βία, και συχνά πληρώνουν ακριβά το τίμημα τον επιλογών τους. Με γραφή που φλερτάρει με τον κλασικό μοντερνισμό, ο συγγραφέας μας δείχνει ότι το τέλος της Ιστορίας δεν έχει συμβεί ακόμα, καθώς ίσως οι πιο ενδιαφέρουσες σελίδες της να γράφονται στην εποχή μας.
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
γράφει ο Πάνος Ιωαννίδης, fractalart.gr 19.12.18
Διαβάστε εδώ την προδημοσίευση του βιβλίου στο ηλεκτρονικό περιοδικό ο Αναγνώστης & διαβάστε εδώ την παρουσίαση του Δημήτρη Μουρατίδη στο μπλογκ «Βιβλιδοδείκτης» (bibliodiktis.blogspot.com,06/08/18)
|