1η έκδοση: Oκτώβριος 2018
Μετά τα Εκ Πειραιώς και Πειραιώτες η τριλογία του Πειραιά ολοκληρώνεται με το νέο βιβλίο του Διονύση Χαριτόπουλου
Όλα αυτά έγιναν. Έγιναν κι άλλα που δεν θα μάθουμε ποτέ.
Είναι κόσμος υπόγειος. Όσοι ξέρουν δεν μιλάνε.
Κι όσοι μιλάνε δεν ξέρουν.
Το παρελθόν του Πειραιά είναι βαρύ. Στις αθηναϊκές εφημερίδες αναφερόταν με δέος: «Η πόλις των φρικτών εγκλημάτων», «Το βασίλειον του τρόμου», «Το λιμάνι της παρανομίας» κ.ά.
Ο Διονύσης Χαριτόπουλος καταδύεται στον βυθό του μεγάλου Λιμανιού και φέρνει στην επιφάνεια τον σκληρό και βίαιο κόσμο του, μέσα από πραγματικά γεγονότα, όπως ακριβώς συνέβησαν, χωρίς μύθους και ωραιοποιήσεις.
Στη σκοτεινή εποχή του Πειραιά, κυριαρχούσαν η βία και το έγκλημα. Αν ήσουν άοπλος, ήσουν ξεγραμμένος. Ακόμα και οι πιο φιλήσυχοι πολίτες κοιμόντουσαν με το πιστόλι κάτω από το μαξιλάρι, γιατί νταήδες, συμμορίες, σωματέμποροι, λυμαίνονταν την πόλη, σκότωναν και σκοτώνονταν μεταξύ τους.
Ένα ανθολόγιο τρόμου και αίματος.
Παρουσίαση στο tvxs από την Κ. Πατούλη
(...) Στο σκληρό "σχολείο" του Πειραιά, όπως το αποτυπώνει ο Διονύσης Χαριτόπουλος, μάλλον μπορούμε ακόμα και σήμερα να καθρεφτιστούμε για να διερευνήσουμε, κοινωνία και κράτος. Άλλωστε η ζωή είναι ο πιο σκληρός δάσκαλος, όπως λέγεται. Πρώτα σε εξετάζει, και μετά σου παραδίδει το μάθημα. Τα βιβλία του Χαριτόπουλου για το μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας, μας παραδίδουν ένα ιδιότυπο "μάθημα" ιστορικής γνώσης, σαν σε ντοκιμαντέρ, πριν εξεταστούμε, και δεν μάς απομένει πια κανένα άλλοθι μελλοντικής αθωότητας.
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
tvxs.gr, (22.10.18)
Παρουσίαση στη Real News από τη Μαρίνα Τσικλητήρα
Ο γνωστός συγγραφέας και αρθρογράφος Διονύσης Χαριτόπουλος επιστρέφει στα αγαπημένα του λημέρια, ολοκληρώνοντας την τριλογία του με ένα ανθολόγιο τρόμου και αίματος. Το βιβλίο «Πειραιάς βαθύς» έρχεται τρίτο σε σειρά, μετά τα «Εκ Πειραιώς» και «Πειραιώτες», για να κλείσει τον αφιερωματικό του κύκλο στην αγαπημένη του πόλη, στην οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε.
Κατά τη διάρκεια της εξιστόρησης, έρχεται στην επιφάνεια ο σκληρός και βίαιος κόσμος του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας παραθέτοντας γεγονότα όπως ακριβώς συνέβησαν, χωρίς μύθους και ωραιοποιήσεις Ο Δ. Χαριτόπουλος καταδύεται στον «βυθό» της πόλης με την ιδιαίτερη περιγραφική γραφή του και χρησιμοποιεί την αυθεντική γλώσσα μιας εποχής που έχει χαθεί
Πρόκειται για ένα ιδιότυπο μάθημα ιστορικής γνώσης, αφού σαν σε ντοκιμαντέρ, χρησιμοποιώντας στοιχεία καταγεγραμμένα στον τοπικό και στον πανελλαδικό Τύπο, αλλά και προφορικές μαρτυρίες παλαιών κατοίκων του Πειραιά που έζησαν από τα προπολεμικά χρόνια την πόλη και υπήρξαν μάρτυρες ή συμμέτοχοι στα γεγονότα, μεταφέρει γλαφυρές εικόνες της σκληρής καθημερινότητας του Πειραιά σε underground γειτονιές όπως τα Μανιάτικα και η Τρούμπα. Χρονικά τοποθετείται τόσο μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και της γερμανικής κατοχής όσο και στην εποχή του Ελληνικού Εμφυλίου, ενώ επεκτείνεται μέχρι και το 1967 που κατέφθασε η χούντα στους δρόμους του Πειραιά. Εκείνη την εποχή η πόλη αποτελούσε ένα χωνευτήρι ανθρώπων που έζησαν τη φτώχεια και την ανέχεια, την πείνα και την Κατοχή, τον Εμφύλιο, τις εξορίες και τον διωγμό, προσφύγων από τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη και από άλλα μέρη του κόσμου. Αδέσποτοι της ζωής και αντιμέτωποι με τη σκληρή επιβίωση, προσπαθούσαν παράλληλα να υψώσουν το κεφάλι, περπατώντας ανάμεσα σε προσφυγικές παράγκες και σε χαλάσματα από τους βομβαρδισμούς των καταχτητών και τις μάχες του Εμφυλίου.
Μαρίνα Τσικλητήρα, Real News (04.11.18)
Παρουσίαση σε diastixo.gr από τον Χρίστο Παπαγεωργίου
(...) Ο Χαριτόπουλος υπερβάλλοντας λογοτεχνικά καταγράφει επεισόδια που εμπνεύστηκε από τις αστυνομικές σελίδες των εφημερίδων με έναν και μοναδικό στόχο: την καταγραφή της παρανομίας, όχι για να έχουμε τόσο πολύ άποψη για το σήμερα, όπως διερωτηθήκαμε αρχικά, όσο για να κατονομαστούν οι καθηγητές και οι δάσκαλοι του εγκλήματος, εκείνοι που έβαλαν τις βάσεις για ό,τι συμβαίνει σήμερα (σε συνεργασία με ρώσικες ή γεωργιανές μαφίες), για να φανεί περίτρανα ο καταλυτικός και φοβικός ρόλος της τηλεόρασης στην παρουσίαση σε ό,τι πιο σοβαρό διαθέτει (εννοείται τα δελτία ειδήσεων) της φιλοσοφίας γύρω από το ανατριχιαστικό που συνέβαινε και που θα συμβαίνει πάντα όσο η Δικαιοσύνη δεν λειτουργεί, όσο η Αστυνομία είναι μπλεγμένη μέχρι τα μπούνια στο έγκλημα, όσο η Κυβέρνηση δεν νομοθετεί και η Βουλή το ίδιο, όσο οι Φυλακές γίνονται το καλύτερο σχολείο, έτσι ώστε αυτοί που αποφυλακίζονται να ρίχνονται με μεγαλύτερη θέρμη στο δράμα (για όσους το υφίστανται) της παραβατικότητας.
Κανείς άλλος σύγχρονος Έλληνας πεζογράφος δεν θα μπορούσε να γράψει το βιβλίο Πειραιάς βαθύς παρά μόνο ο Διονύσης Χαριτόπουλος, και τούτο γιατί είναι μάγκας. Είναι μάγκας γιατί ως μετρ του είδους, έχοντας και προσωπικές εμπειρίες, βιώματα, επαφές, έχοντας συναναστροφή με τέτοια υποκείμενα (τα οποία όμως, και αυτό είναι το παράδοξο, τα βλέπει με αγάπη), γνωρίζοντας τη γλώσσα τους (στο τέλος του βιβλίου υπάρχει γλωσσάρι για την καλύτερη κατανόηση των τεκταινόμενων), γενικώς έχοντας πλήρη αντίληψη για το τι συνέβαινε, έξι ή εφτά δεκαετίες πριν, στις κακόφημες –και όχι μόνο– γειτονιές του Πειραιά, μπαίνει στο ψαχνό του εγκλήματος, με τη λογική όχι του διανοούμενου που κοιτά το πράγμα από ψηλά, αλλά με την έννοια του ανθρώπου που ναι μεν δεν θα μπορούσε να κάνει ποτέ τα ίδια με τους προφεσόρους, μπορεί όμως να το ερμηνεύσει, να το αξιολογήσει, να το αναλύσει, μπορεί να θρηνεί, να λυπάται, να εξοστρακίζει, να βλαστημά και να βρυχάται, μέσα σε αυτό που δημιουργεί, κυρίως για το γεγονός ότι ως συγγραφέας, όσο και αν το προσπαθεί, δεν το αντέχει. (...)
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Χρίστος Παπαγεωργίου, diastixo.gr (10.11.18)
Συνέντευξη στον Γιώργο Βαϊλάκη για το ΕΘΝΟΣ
Ο συγγραφέας, µε αφορµή το νέο του βιβλίο «Πειραιάς βαθύς», µιλά για τα µαθήµατα επιβίωσης που πήρε στο λιµάνι, εξηγεί τι τον φοβίζει για το µέλλον της Ενωµένης Ευρώπης, ποια πράξη θεωρεί σήµερα επαναστατική και τονίζει: «∆εν υπάρχει Θεός να πιστέψουµε και γεµίσαµε προφήτες»
Είναι ένας από τους πλέον σηµαντικούς σύγχρονους Ελληνες συγγραφείς. Εχει γράψει µυθιστορήµατα, δοκίµια, θεατρικά έργα, την περίφηµη βιογραφία του για τον Αρη Βελουχιώτη – όλα κοµµάτια ενός συναρπαστικού έργου που εξακολουθεί να εξελίσσεται, από έναν λογοτέχνη µε τεράστια εκφραστική γκάµα ο οποίος, πάνω απ’ όλα, ξέρει να κερδίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Η συνέντευξη αυτή έγινε µε αφορµή την πρόσφατη κυκλοφορία του βιβλίου του «Πειραιάς βαθύς».
Διαβάστε τη συνέντευξη εδώ
του Γιώργου Βαϊλάκη (09/12/18)
Παρουσίαση στην Εποχή από τον Μανώλη Πιμπλή
Αυθεντική αφήγηση της πραγματικότητας
(...) Τα πειραιώτικα βιώματά του, έστω και αν σήμερα ζει στην Αθήνα, είναι τόσο βαθιά, τα διαβάσματά του γύρω από την πρόσφατη ιστορία της είναι τόσο πολλά, η αγάπη του για την ιδιαίτερη αυτή πόλη, τη μόνη, όπως λέει ο ίδιος, που δεν χτίστηκε στα πρότυπα της Αθήνας, είναι τέτοια, που αυτά που γράφει δεν μπορεί παρά να είναι μια αυθεντική, δική του αφήγηση της πραγματικότητας. Και αυθεντική και δική του, με την έννοια ότι η μόνη αντικειμενική πραγματικότητα είναι αυτή στην οποία καταλήγει ο καθένας μας χωριστά. Και αυτό που καθιστά τη δική του αφήγηση αυθεντική είναι ότι έχει καταλήξει σε αυτή μετά από μεγάλη εσωτερική επεξεργασία, τόσο μεγάλη που να ζητάει από μόνη της να εκφραστεί μέσω της γραφής.
Από εκεί και πέρα μπαίνει στο παιχνίδι ο ίδιος ο συγγραφέας και η τέχνη του της γραφής. Τι κρατάει και τι αφαιρεί, πού δίνει έμφαση και πού περνάει τα πράγματα en passant, τι επίγευση καταφέρνει να αφήσει η συνταγή του στο τέλος, ως τέρψη στον αναγνώστη. Γιατί προφανώς ο Πειραιάς δεν ήταν μόνο τόπος εγκλημάτων, όπως μπορεί κανείς να ερμηνεύσει (λαθεμένα) τα γραφόμενα στον Χαριτόπουλο, έστω και αν ο τελευταίος λέει ότι «στον Πειραιά, αν ήσουν άοπλος ήσουν ξεγραμμένος» και ότι όλοι κουβαλούσαν κουμπούρια. Επιλέγει αυτή τη φέτα ζωής να αναδείξει γιατί είναι ισχυρό στοιχείο της παλιάς πειραιώτικης ταυτότητας, έστω και αν δεν είναι το μοναδικό.
Λιμανίσιο χαρμάνι πάσης φύσεως ταυτοτήτων
Αλλά και για έναν άλλο λόγο, πιστεύουμε, κάνει αυτή την επιλογή. Γιατί ο Πειραιάς, ως λιμανίσιο χαρμάνι πάσης φύσεως ελληνικών ταυτοτήτων, ως χωνευτήρι κάθε είδους εσωτερικού μετανάστη και πρόσφυγα, εκπροσωπεί όχι μόνο έναν «Πειραιά βαθύ» αλλά και μια «Ελλάδα βαθιά». Είναι η ακραία εκδοχή του τι είμαστε όλοι όσοι ζούμε σε αυτό τον τόπο, είναι οι προγονικές μας αμαρτίες, ό,τι θα μπορούσαμε υπό προϋποθέσεις να έχουμε γίνει, οι σκελετοί που όλοι κρύβουμε στα οικογενειακά ντουλάπια, μιας κοινωνίας που πέρασε βίαια σε αυτό που λέγεται νεωτερικότητα, προερχόμενη από μια βαθιά φτώχεια και καθυστέρηση.
Αυτή εντέλει είναι η βαθύτερη συγγραφική απάτη του Χαριτόπουλου και ταυτόχρονα η μεγάλη του δόξα, ότι βρήκε στον Πειραιά το μοντέλο να δείξει τι είναι ή από πού προέρχεται η Ελλάδα όλη. Η Ελλάδα όλη είναι ένα λιμάνι, ένα λιμάνι από όπου έρχεσαι ή φεύγεις αλλά στο οποίο η ανάμιξή σου με το ξένο είναι επιφανειακή. Ακόμα και ο μετανάστης, σήμερα, σκέφτεται κανείς συνειρμικά, είναι αποδεκτός σαν ξένος ταξιδιώτης ή ικέτης, θα του δοθούν αν γίνεται οι πρώτες βοήθειες, αλλά μόνο αν χάσει την ταυτότητά του θα ενταχθεί, μόνο αν γίνει «Πειραιώτης» θα χαθεί εντασσόμενος, και ούτως ή άλλως ούτε θα επηρεάσει ούτε βαθύτερα θα βοηθηθεί.
(...) Ο «Πειραιάς βαθύς», με τον οποίο ο Διονύσης Χαριτόπουλος ολοκλήρωσε την «Τριλογία του Πειραιά», είναι ένα βιβλίο πολύ ενδιαφέρον, που συνεπαίρνει τον αναγνώστη και έχει διαφορετικά επίπεδα ανάγνωσης. Οι δεκαετίες που περιγράφει, πολύ πιο χαοτικές από τις σημερινές, έχουν, τουλάχιστον για τον αναγνώστη, τη γοητεία, κυριολεκτικά και μεταφορικά, μιας κοινωνίας-χαμαιτυπείου, όπου όλα επιτρέπονται και όλα απαγορεύονται ταυτοχρόνως.
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Μανώλης Πιμπλής, Εφ. Εποχή (03.03.19)
Παρουσίαση στο katiousa.gr από τον Παναγιώτη Κολέλη
Επειδή για κάθε χασικλή του Πειραιά που δεν φοβάται να ρισκάρει, θα υπάρχει πάντα κάποιος καθωσπρέπει κύριος που θα φοβάται μήπως τα χάσει όλα και ανάμεσα σε αυτήν την ανελέητη αντίθεση όλοι εμείς που ακροβατούμε, λοξοκοιτώντας πότε προς τη μία και πότε προς την άλλη μεριά…
(...) Με φόντο το λιμάνι του Πειραιά και τις περιοχές γύρω απ’ αυτό, ο συγγραφέας φέρνει στην επιφάνεια πραγματικά περιστατικά ανάμεσα σε ανθρώπους παθιασμένους, που αποτελούν ταυτόχρονα θύματα και θύτες της ανάγκης τους για ανέλιξη και απεγκλωβισμό από έναν φαύλο κύκλο βίας, αδικιών, αλλά κυρίως φτώχειας και έλλειψης προοπτικής.
«Όταν πεθαίνει η αγάπη, πρέπει να τελειώνει κι η ζωή», λέει κάποια στιγμή ο πρωταγωνιστής σε μία από τις ιστορίες του βιβλίου, όπου ερωτεύεται την πόρνη με την οποία πηγαίνει στο μπουρδέλο. Η αγάπη και ο έρωτας είναι κι αυτά δύο από τα κεντρικά χαρακτηριστικά του βιβλίου, έστω κι αν δεν αποτυπώνονται με τις φιοριτούρες και όλα τα συμπαρομαρτούντα που έχουμε μάθει σήμερα, αλλά με πιο απλό και άδολο τρόπο. Ίσως, όμως, και κάπως άοσμα και στείρα, με μια μυστηριακή προσέγγιση που δεν μπορεί να είναι αφροδισιακή, αλλά αντίθετα μοιάζει πιο πολύ να αποτελεί τροχοπέδη και να αυτοακυρώνει από μόνη της την προσπάθεια δύο ανθρώπων να αγαπήσουν και να αγαπηθούν.
Άλλωστε, η αγάπη στον Πειραιά την εποχή εκείνη ήταν ένα θέμα που μπορούσε από τη μία να συμπαρασύρει στην καταστροφή ολόκληρες οικογένειες και από την άλλη ν’ απαγκιστρώσει από το τέλμα και να δώσει εκ νέου νόημα σε ζωές που περιφέρονταν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Ήταν, εν ολίγοις, το μοναδικό εφαλτήριο για να ονειρευτείς και να διεκδικήσεις κάτι παραπάνω από τη ζωή σου, έστω κι αν πολλές φορές σε έριχνε σε κινδύνους και παγίδες που δεν είχαν γυρισμό.
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
γράφει ο Παναγιώτης Κολέλης (25.08.19)
Διαβάστε εδώ την προδημοσίευση του βιβλίου στο Πρώτο Θέμα από την Τίνα Μαδηλαρά (07.10.18) & εδώ την παρουσίαση του Γ. Αρκουλή: Στα «άδυτα» του Διονύση Χαριτόπουλου (Tα Νέα, 19/12/18).
Δείτε εδώ την παρουσίαση στο blog bibliodiktis από τον Δημήτρη Μουρατίδη (07.04.19).
|