Ο δικαστικός επιμελητής Αργύρης Πολυζώης, στο πλαίσιο μιας τυπικής διαδικασίας αποβολής, εισέρχεται σε ένα διαμέρισμα. Στον άδειο χώρο στέκεται εμβρόντητος μπροστά στο θέαμα που αντικρίζει: φωτογραφίες μιας γυναίκας σε αμέτρητες πόζες τον περιβάλλουν, τον κοιτάζουν, τον προκαλούν.
Το αλλόκοτο ψηφιδωτό διαταράσσει τη γεμάτη κανόνες και ρυθμίσεις καθημερινότητά του και, βέβαιος ότι πρόκειται για την κάτοικο του διαμερίσματος, την αναζητά. Η αναζήτηση τον παγιδεύει στον αδυσώπητο ίλιγγο του πολλαπλού εαυτού, ενώ η συνάντησή του με την άγνωστη γυναίκα αποδεικνύεται καταλυτική.
Στο φόντο η πόλη σε κίνδυνο και ένας χορός από φωνές οικείων ανθρώπων αντιστέκεται στη λήθη.
Συνέντευξη στην Κρίστυ Κουνινιώτη για την εφ. Πελοπόννησος «Σκέφτομαι με εικόνες, ποτέ με αφηρημένα σχήματα»
Δικηγόρος στο επάγγελμα, εισέπραξε άκρως θερμές κριτικές για το πρώτο της βιβλίο, «Σκοτεινό ασανσέρ» που εκδόθηκε το 2016 από τις εκδόσεις «Τόπος». Πριν λίγες εβδομάδες, κυκλοφόρησε το δεύτερο, με τίτλο «δεν θα είσαι εκεί», το οποίο σ’ αιχμαλωτίζει από τις πρώτες κιόλας αράδες του. Η Κατερίνα Παπαντωνίου μιλάει στην «ΠτΚ» για την ιδέα της νουβέλας της, τον λαβυρινθώδη ήρωά της, την Ιστορία, τις εικόνες και τον κινηματογράφο, τα αγαπημένα της παιχνίδια.
Πώς ξεκινήσατε να γράφετε τη νέα σας νουβέλα, που ξεκινά με ένα άδειο κατασχεμένο σπίτι, ταπετσαρισμένο με πάμπολλες διαφορετικές φωτογραφίες τις ίδιας γυναίκας;
Ξεκίνησα να γράφω ένα διήγημα με αφορμή τον στίχο της Anne Sexton «Μερικές γυναίκες παντρεύονται σπίτια» από το ποίημα «Νοικοκυρά» (Housewife). Πώς μια γυναίκα κατοικεί ένα σπίτι, πώς κατασκευάζει τη φωλιά της; Πώς κατοικείται η γυναίκα από το σπίτι-εστία και όταν εντέλει φεύγει από το σπίτι αυτό, τι μένει πίσω από τη γυναίκα-εστία; Εικόνες, στιγμιότυπα που κολλάνε πάνω στους τοίχους και τους διαβρώνουν όπως το νερό. Με αυτά τα υλικά ένας άντρας μπαίνει σε ένα άδειο διαμέρισμα. Μετά τα πρώτα του βήματα στέκεται εμβρόντητος μπροστά στο θέαμα που αντικρίζει σε όλους τους τοίχους. Φωτογραφίες μιας γυναίκας σε αμέτρητες πόζες, μια γυναίκα πάνω από μια τούρτα γενεθλίων, μια γυναίκα κρατά στα χέρια σακούλες με ψώνια, σε άλλη φωτογραφία φορά μπουρνούζι, σε άλλη ένα έξωμο φόρεμα. Η αντίδραση του άντρα στην αλλόκοτη ταπετσαρία έκανε το διήγημα νουβέλα.
«δεν θα είσαι εκεί» ο τίτλος. Δηλωτικό απουσίας. Γιατί σε μέλλοντα χρόνο;
Οταν αναβάλλεις το παρόν, όταν απέχεις από το παρόν, τότε μετά βεβαιότητας δεν θα είσαι στο μέλλον. Επιδίωξα να στήσω ένα παιχνίδι για τις παραδεδομένες αντιλήψεις και τις ψευδαισθήσεις για τον χώρο και τον χρόνο, την πλοκή και τους ήρωες. Χρησιμοποίησα στερεότυπα. Λευκός εργαζόμενος άντρας, δικαστικός επιμελητής, λίγο μετά τα σαράντα, λίγο μετά το διαζύγιο, εισέρχεται οικειοθελώς σε έναν λαβύρινθο. Αγνωστα και οικεία φαντάσματα τον περιμένουν στους δρόμους, σε νοσοκομεία, σε κινηματογράφους και παλιά μεταλλωρυχεία. Κι έτσι προετοιμάζει το μέλλον του. Βυθίζεται με περίσσεια εσωτερική βεβαιότητα σε υπαρξιακή δίνη έχοντας προεξοφλήσει ότι δεν θα του φτάσουν οι αναπνοές. (...)
Διαβάστε όλη την συνέντευξη εδώ
της Κ. Κουνινιώτη, εφ. Πελοπόννησος (23.06.19)
Παρουσίαση στο diastixo.gr από τον Χρίστο Παπαγεωργίου
Ισοπεδώνοντας ό,τι άφησε όρθιο με το πρώτο σαν σίφουνα βιβλίο της, η πεζογράφος Κατερίνα Παπαντωνίου με τη δεύτερη κατάθεσή της κυριολεκτικώς βάζει τις βάσεις για μια καριέρα λογοτεχνική, η οποία και θα είναι εντυπωσιακή, συναρπαστική και –γιατί όχι– συγκλονιστική. Αυτή τη φορά, μάλιστα, στην παρούσα νουβέλα κάνει το εξής διαφορετικό, σε σχέση με την προηγούμενη: Ακολουθεί έναν ιστό μυθοποιητικό, έχει δηλαδή να διαχειριστεί μια ιστορία, η οποία όσο φανταστική και αν είναι, όσο πέραν και έξω της λογικής και αν είναι, έχει μια ισορροπιστική εικόνα με αρχή, μέση και τέλος, έχει μια αφήγηση η οποία ολοκληρώνεται στην έξοδο με το δυστυχές γεγονός.
Στο πρώτο της βιβλίο η συγγραφέας εξέπεμψε μια στρατηγική, η οποία ήθελε αποσπασματικά και σπονδυλωτά να πραγματοποιήσει ένα δημιούργημα, το οποίο φυσικά και λειτούργησε, παρότι οι επιμέρους ιστορίες φαίνονταν εντελώς άσχετες μεταξύ τους. Εδώ έχουμε ήρωες και πρωταγωνιστές, έχουμε δευτερεύοντες χαρακτήρες, έχουμε αντιήρωες που παρότι δεν εμφανίζονται ποτέ είναι παρόντες, έχουμε κεφάλαια ενδιαφέροντα και ισοϋψή, έτσι μιλάμε για μια κλασική νουβέλα με την αναμενόμενη έκταση, με τη λιγότερη λεπτομερειακή επεξεργασία, με λόγο καίριο και ζωντανό, τέλος, έχουμε έναν μύθο που απέχει από την πραγματικότητα μέσα σε στοιχεία καθημερινά, μέσα σε ρεαλιστικές εισροές. Η Παπαντωνίου είναι μια συγγραφέας η οποία επιμένει να ποιητικίζει, να συντομεύει, να κριτικάρει την κοινωνία και τους θεσμούς της, να συμπυκνώνει και όχι να αναλύει, να αναφέρει χωρίς να ενδιαφέρεται να πλατειάσει, να περικλείει στην αφήγηση κενά, όχι λογοτεχνικής εφαρμογής αλλά εκφραστικής επιλογής.
(...) Η Παπαντωνίου οικοδομεί τις ιστορίες της πάνω στα κενά, πάνω σε αυτά που δεν περνάνε ποτέ στα γραπτά, πάνω σε αυτά που εμείς ως αναγνώστες πρέπει να υποθέσουμε και να φανταστούμε, έτσι η δομή είναι πέραν κάθε αμφιβολίας επαρκέστατη. Η ατμόσφαιρα είναι βαριά, σχεδόν καταθλιπτική, χωρίς χιούμορ, χωρίς διάστιχα (άλλωστε η έκταση δεν θα το επέτρεπε), με τραγικότητες, ενώ το ύφος, εντελώς στο πλαίσιο της δραματικής αναφορικότητας, προϊδεάζει για μια γκροτέσκα αφήγηση. Εκείνο όμως το εντελώς προσωπικό που χαρακτηρίζει τη γραφή της Παπαντωνίου είναι η απομυθοποιημένη γλώσσα, η κινούμενη από την αριστοκρατική και θεαματική εκδοχή σε μια αμφίσημη διάσταση, ανάμεσα στο υπαρκτό και το επινοημένο, ανάμεσα στο συμβάν και στη φαινομενολογική του υπόσταση. Έτσι το τελικό αποτέλεσμα, όχι απλώς ενδιαφέρον και επαρκές, αλλά πολύ περισσότερο εμβληματικό και μυστηριώδες, μας καλεί να ξοδέψουμε έναν αναγνωστικό χρόνο όχι υπερβολικό, προκειμένου να λειτουργήσει μέσα μας αυτό που η συγγραφέας στέλνει ως μήνυμα, δηλαδή την τυχαιότητα της ύπαρξης, το αναπάντεχο της ζωής (...)
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
γράφει ο Χρίστος Παπαγεωργίου (diastixo.gr, 28.06.19)
Συνέντευξη στην Βίκυ Μπάκου για το tetragwno.gr
Στο τελευταίο και πρόσφατο βιβλίο της νομικού και συγγραφέα Κατερίνας Παπαντωνίου «Δεν θα είσαι εκεί», όπου τονίζει την αποξένωση της σημερινής κοινωνίας ήδη από τον τίτλο, βλέπουμε τον πρωταγωνιστή μαγεμένο από μια άγνωστη γυναίκα, καθώς επιτελεί το καθήκον του αυστηρού δικαστικού επιμελητή. Με φόντο την Αθήνα παρουσιάζεται η διττή προσωπικότητά του. Ένας αυστηρός, ορθολογιστής θα λέγαμε δικαστικός επιμελητής, ή ένας άνθρωπος γεμάτος «τραύματα και πληγές που ανοίγουν από την εποχή της παιδικής του ηλικίας»; Με την έμπειρη ματιά της η Κατερίνα Παπαντωνίου στο διήγημα της μας παρουσιάζει πως γίνεται να συνυπάρχουν οι δύο προσωπικότητες ενώ διαφαίνεται η εσωτερική πάλη του πρωταγωνιστή δημιουργώντας μας το αίσθημα της ενσυναίσθησης.
Διαβάστε την συνέντευξη εδώ
Γράφει η Β. Μπάκου για το tetragwno.gr (29.07.19)
Παρουσίαση στην Athens Voice από τον Δημήτρη Φύσσα Μια πρωτότυπη αθηναϊκή νουβέλα
(...) Η συγγραφέας βλέπει με αρκετή συμπάθεια τον ήρωά της, μέσα από τον οποίο μελετάει την αντρική ψυχολογία –ή έστω την ψυχολογία μιας όχι ευάριθμης κατηγορίας αντρών- με πολλή επιτυχία.
Ελλειπτική γραφή, όχι φιοριτούρες στο ύφος, ξαφνικός φωτισμός φαινομενικά ασήμαντων λεπτομερειών και ελεγχόμενα απρόσμενες εξελίξεις του μύθου, συναποτελούν το ρεαλιστικό πλαίσιο του αθηναιογραφήματος αυτού της Παπαντωνίου, το οποίο προφανώς αντλεί και από την επαγγελματική ιδιότητά της (δικηγόρος «μαχόμενη», τουτέστιν της πιάτσας και όχι της γυάλας, νομική σύμβουλος κλπ), ενώ το αρκετά «ανοιχτό» τέλος επιβεβαιώνει την πρώιμη ωριμότητά της και το πέρασμα σε ανώτερη πίστα, σε σύγκριση με τα ήδη καλά νεονουάρ διηγήματά της («Σκοτεινό ασανσέρ»).
Το «Δεν θα είσαι εκεί», ο τίτλος του οποίου –υποθέτω όχι τυχαία– θυμίζει έντονα το φιλμ «Ο άνθρωπος που δεν ήταν εκεί» των Κοέν (...)
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Δημήτρης Φύσσας, Athens Voice (15.09.19)
Παρουσίαση στην bookpress από τον Κ. Αγοραστό Πώς περιγράφεις την απουσία; Πώς μιλάς για κάτι που δεν υπάρχει, ενώ το αντικρίζεις μπροστά σου; Σαν ένα ιδιότυπο κολλάζ φωτοτυπιών ή σαν μακάβριες ειδήσεις σε μονόστηλα εφημερίδων; Και για το πετύχεις αυτό, εύχεσαι ή προστάζεις; Δεν θα είσαι εκεί.
Να θέλεις να περιγράψεις αυτό που λείπει. Να προσπαθείς να καταγράψεις το κενό. Την αίσθηση του άδειου χώρου. Την απουσία ανθρώπων και αντικειμένων σ’ ένα έρημο διαμέρισμα – οι τοίχοι του οποίου, όμως, είναι πλήρως καλυμμένοι μ’ ένα ερασιτεχνικό κολλάζ πορτρέτων της ίδιας γυναίκας.
Κάπως έτσι ξεκινάει η δεύτερη νουβέλα της Κατερίνας Παπαντωνίου Δεν θα είσαι εκεί (εκδ. Τόπος). Ο ήρωάς της, ο Αργύρης Πολυζώης, είναι δικαστικός επιμελητής και στο πλαίσιο μιας τυπικής διαδικασίας αποβολής αντικρίζει στους τοίχους του διαμερίσματος, πλήθος φωτογραφιών της ίδιας γυναίκας. Οι φωτογραφίες είναι τόσες πολλές, που καλύπτουν τους τοίχους, απ’ άκρη σ’ άκρη, όλων των δωματίων.
Ο Πολυζώης αναπτύσσει εμμονή με τη γυναίκα των φωτογραφιών και μετακομίζει στο άδειο διαμέρισμα. Από εκεί, παρατηρεί στο απέναντι μπαλκόνι μια γυναικεία φιγούρα, η οποία φροντίζει μερικές γλάστρες με κάκτους. Σύντομα θα τη γνωρίσει καλύτερα. Όσο η νουβέλα προχωρά, ενώ αντιλαμβάνομαι την εξέλιξη της πλοκής, είναι το κλίμα και ο ρυθμός της αφήγησης που έχει χτίσει η Παπαντωνίου, που με έχουν υποβάλει και συνεχίζω απρόσκοπτα την ανάγνωση (...)
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Γράφει ο Κ. Αγοραστός, bookpress (04.10.19)
Παρουσίαση στην bookpress από τον Ν. Ξένιο
Μια καλειδοσκοπική αφήγηση
Ο Αργύρης Πολυζώης συναντά γυναικείες φωνές που τον προσκαλούν σε ένα ιδιότυπο παιχνίδι ερωτισμού, αγγίγματος και ηδονής τους κανόνες του οποίου ο ίδιος δεν τους γνωρίζει και τα διακυβεύματα του οποίου τρέμει να αντικρύσει. Εύπλαστος, σαν πηλός, εμφανίζεται πότε ως αγόρι και πότε ως άντρας με ρωγμές του δυνητικά «εύρωστου» ανδρισμού του και ένα διαρκές στερητικό άλφα πίσω από τις ιδιότητες που θα προσδοκούσε να κατέχει. Μια φωνή που προέρχεται από αμνημόνευτα χρονικά βάθη τού αποκαλύπτει πως «όλα περνούν από μπροστά του» με κινηματογραφικό τρόπο, ενώ ο ίδιος είναι ένας στερημένος, ένας απών ή, στην καλύτερη περίπτωση, ένας «ωσεί παρών» στη διεξαγωγή της «παρενδυσιακής» ως προς το περιεχόμενο ζωής του.
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Γράφει ο Ν. Ξένιος, bookpress (21.6.20)
Παρουσίαση στην Εφημερίδα των Συντακτών από τον Α. Σαΐνη
Η Παπαντωνίου συντονίζει απόλυτα την αφήγησή της με την ψυχική υπερένταση του ήρωά της, αφήνει τα ρεαλιστικά περιγράμματα να υποχωρήσουν και τα χρώματα να ξεθωριάσουν, δημιουργώντας μια σκοτεινή, σχεδόν νουάρ, ατμόσφαιρα, γεμάτη υπόγειο ερωτισμό και ψυχαναλυτικές αναφορές, πριν οδηγήσει το θρίλερ της στην τελική του λύση…
Αριστοτέλης Σαΐνης, Εφημερίδα των Συντακτών 16.08.2020
Συνέντευξη της συγγραφέως στη Χρύσα Φάντη για το περιοδικό Fractal.gr
Η Κατερίνα Παπαντωνίου εμφανίστηκε στην πεζογραφία το 2016 με το Σκοτεινό Ασανσέρ, από τις εκδόσεις Τόπος, βιβλίο αξιοπρόσεκτο που απέσπασε ιδιαίτερα ευνοϊκές κριτικές. Επρόκειτο για μια πρωτότυπη καταγραφή (εν είδει ανθρωπογεωγραφίας) της Αθήνας, πόλη την οποία γνωρίζει καλά η συγγραφέας αφού μέχρι σήμερα σ’ αυτήν ζει, κινείται και εργάζεται. Στο σκοτεινό ασανσέρ οι ήρωές της ήταν άνθρωποι ανέστιοι, πικραμένοι, ανυποψίαστοι, που ενώ κινούνταν μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα κλειστοφοβική, κατάφερναν τελικά, με το έναν ή τον άλλο τρόπο, να απελευθερωθούνε. Στο δεύτερο πεζογραφικό βιβλίο της, με τον τίτλο δεν θα είσαι εκεί, που κυκλοφόρησε μέσα στο 2019 από τις ίδιες εκδόσεις, υπάρχει επίσης ένα ανάλογο σκηνικό, με κεντρικό πρόσωπο έναν δικαστικό επιμελητή, τον Αργύρη Πολυζώη.
κ. Παπαντωνίου, τι σας παρακίνησε να γράψετε αυτό το βιβλίο.
Το δεν θα είσαι εκεί ξεκίνησε χάρη στον στίχο της Anne Sexton Μερικές γυναίκες παντρεύονται σπίτια, από το ποίημα Νοικοκυρά. Αναρωτήθηκα πώς μια γυναίκα κατοικεί ένα σπίτι, πώς κατασκευάζει τη φωλιά της. Πώς κατοικείται η γυναίκα νοικοκυρά από το σπίτι─εστία και όταν, εντέλει, φεύγει από το σπίτι, τι μένει πίσω; Παιχνίδια που έζησε; επινόησε; έπαιξε; μέσα στο σπίτι/ σκηνικό/ παιδική χαρά; Όσα έζησε, στιγμιότυπα από όσα έζησε, γίνονται χάρτινες εικόνες που κολλάνε στους τοίχους και τους διαβρώνουν όπως το νερό. Πώς αντιδρά ο άντρας απέναντι στην εικόνα/ κόσμο/κατασκευή μιας γυναίκας, έψαχνα την απάντηση μέχρι το τέλος του βιβλίου.
Η συγγραφή, λοιπόν, ως παιχνίδι για την εύρεση μιας απάντησης ή την αναβίωση μιας εικόνας;
Έλα να παίξουμε, αυτό παρακινεί κάθε κίνηση έξω από τη ρουτίνα. Έλα να παίξουμε στο πάρκο, στον δρόμο, στο σπίτι σου, κάτω από τις σκάλες, έλα να παίξουμε κρυφά ή φανερά, οι δυο μας ή μαζί με άλλα παιδιά. Κι επειδή, πλέον, δεν παίζουμε κρυφτό ή κυνηγητό, δεν παίζουμε τον γιατρό ή το μωρό, δεν υποδυόμαστε, όπως τα παιδιά, τον στρατηγό ή το λιοντάρι, γι αυτό γράφω. Δεν βρίσκω παρέα να πάμε στην παιδική χαρά, να κάνουμε τραμπάλα, ν’ ανέβουμε ανάποδα την τσουλήθρα. Γι΄ αυτό και σε όλο το βιβλίο η φράση έλα να παίξουμε επαναλαμβάνεται ως ψίθυρος στο αυτί του αναγνώστη.
Γιατί ο τίτλος «δεν θα είσαι εκεί»; Ο Πολυζώης είναι ένας κοινός δικαστικός κλητήρας. Πώς ένας άνθρωπος, εκ των πραγμάτων ρεαλιστής και ορθολογιστής, μαγεύεται από την χάρτινη εικόνα ή καλύτερα, τις πολλές χάρτινες εικόνες μιας άγνωστης; Γιατί διαλέξατε τον συγκεκριμένο χαρακτήρα για κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου σας;
Γιατί συνέχεια αναβάλεις, λες και η ζωή είναι πρόβα και το μόνο που, εντέλει, καταφέρνεις είναι ποτέ να μην είσαι εκεί. Όσο για το κεντρικό πρόσωπο, διάλεξα έναν αρχετυπικό, λευκό άντρα για να δω αν μπορώ να τον παρακολουθήσω. Ο χαρακτήρας δείχνει πρακτικός και λειτουργικός, για να μπορεί να επιβιώσει. Κυριεύεται, όμως, από τη σαγήνη της γυναίκας που βρίσκει μέσα στις χάρτινες εικόνες και σιγά σιγά απεμπολεί μόνος του την εξουσία του ως άντρας και γρανάζι μιας σκληρής γραφειοκρατικής μηχανής. Τον διάλεξα για να δω αν μπορώ να τον καταλάβω. Στο Σκοτεινό Ασανσέρ οι κεντρικοί χαρακτήρες είναι τρεις γυναίκες, οπότε ένιωθα ασφαλής απέναντι τους. Στο δεν θα είσαι εκεί εγκατέλειψα την ασφάλεια. Προσωπικό στοίχημα. (...)
Διαβάστε όλη την συνέντευξη εδώ
της Χρύσας Φάντη για το ο περιοδικό Fractal.gr (19.02.20).
Δείτε στην Bookpress την προδημοσίευση του βιβλίου.
Ακούστε εδώ μια συνέντευξη της Κατερίνας Παπαντωνίου στην Ελεωνόρα Ορφανίδου για την εκπομπή Ντάμες -Σπαθί, Αθήνα 9,84(31.05.19, μετά το 39:06) και εδώ την συνέντευξη στον Δημήτρη Φύσσα (Αθήνα 9,84, εκπομπή Τα λόγια της αγάπης, μετά το 1:06:30).
Παρακολουθείστε εδώ την παρουσίαση του βιβλίου στο βιβλιοπωλείο "Επί λέξει" που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2019. Για το βιβλίο μίλησαν ο συγγραφέας Γιάννης Ξανθούλης, η δημοσιογράφος Ελεωνόρα Ορφανίδου και η συγγραφέας. Αποσπάσματα διάβασε η Βασιλεία Παπαρήγα.