Σαράντα χρόνια μετά την «Άνοιξη της Πράγας» και σχεδόν είκοσι από τη «Βελούδινη Επανάσταση», ο τελευταίος αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών της Τσεχοσλοβακίας, ο στρατηγός Αλόιζ Λόρεντς, «απολογείται» για την αυτοκρατορία των 100.000 πρακτόρων που διοικούσε ο ίδιος, με στόχο την υπεράσπιση της οικοδόμησης του σοσιαλισμού.
Μια μοναδική μαρτυρία από τα ενδότερα του συστήματος για:
Ι. Τον ρόλο των μυστικών υπηρεσιών, χθες, σήμερα και αύριο, τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας, τους στόχους και τα μέσα. Η διείσδυση σε κάθε κοινωνικό και ιδιωτικό χώρο, τα απόρρητα σχέδια για την παρακολούθηση του Αλεξάντερ Ντούπτσεκ, του Βάτσλαβ Χάβελ και όλων των «εχθρών» του σοσιαλισμού, η λογοκρισία, η περιστολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
ΙΙ. Την αρχή και το τέλος της «Άνοιξης της Πράγας» και τη χαμένη ευκαιρία που αντιπροσώπευε. Γιατί ο Γκορμπατσόφ, ή ίσως πολύ περισσότερο ο Αντρόποφ, ήρθε αργά, όταν η μεταρρύθμιση ήταν πια αδύνατη.
Όχι, ο στρατηγός Λόρεντς δεν ήταν ο σκηνοθέτης της ανατροπής του καθεστώτος, όπως πολλοί υποψιάστηκαν, γνωρίζοντας τη δύναμη που διέθετε το 1989. Απεναντίας, μετά την πτώση, οδηγήθηκε στη φυλακή και καταδικάστηκε για κατάχρηση εξουσίας και απόπειρα καταστροφής απόρρητων αρχείων.
Εξηγήσεις για την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» όπως τις καταγράφει ο άνθρωπος που γνώριζε όχι απλώς την απογοήτευση των μαζών, αλλά και το γεγονός ότι η πιο ισχυρή «αντιπολίτευση» βρισκόταν ανάμεσα στις γραμμές της εξουσίας.
Το βιβλίο αποκάλυψη που συναντάει τις
Ζωές των Άλλων μέσα από μια αναπάντεχη διαδρομή.
Μια σύντομη παρουσίαση του Κωστή Παπαγιώργη στο Αθηνόραμα
Μολονότι ο τίτλος προδιαθέτει για αποκαλύψεις άνευ προηγουμένου, για συνταρακτικά ντοκουμέντα ανάλογα με τα παρασκήνια της παραμάνας Σοβιετικής Ενώσεως, το βιβλίο - επειδή γράφτηκε από απολογητή και όχι από κατήγορο – προσφέρεται για σκέψεις δεύτερης ταχύτητας. Πώς πολιτεύτηκε ο ίδιος ως επικεφαλής των Μυστικών Υπηρεσιών της Τσεχοσλοβακίας μεταξύ Ανοίξεως της Πράγας και Βελούδινης Επαναστάσεως; Εκατό χιλιάδες πράκτορες κρατούσε ο άνθρωπος υπό τη διοικητική του εξουσία. Ήταν τόσο μεγάλη η έξωθεν απειλή ή περισσότερο φοβόταν τον εσωτερικό εχθρό – Τσέχους και Σλοβάκους; Η νομενκλατούρα, η στυγνή παρακολούθηση, το φακέλωμα, η διαφθορά και η αριστοκρατία του ΚΚΤΣ ουσιαστικά αντέγραψαν το σοβιετικό μοντέλο. Στα στρατόπεδα χάθηκαν 35.000 κρατούμενοι , 40.000 καταδικάστηκαν με ποινές άνω τον δέκα ετών, 232 σε θάνατο, με 178 εκτελεσμένους, και 8.000 κακοποιήθηκαν μέχρι θανάτου ή λόγω εγκλεισμού.
Κωστής Παπαγιώργης, Αθηνόραμα, 26.06.08
Απόσπασμα από την εκτενή παρουσίαση στο blog lexima
Το βιβλίο του Λόρεντς αποπνέει μια αίσθηση ειλικρίνειας. Αισθάνεται ο αναγνώστης ότι δεν ψεύδεται, ότι αφηγείται τα γεγονότα με πιστότητα. Και σχηματίζει το πορτραίτο ενός ανθρώπου, αφενός επιστήμονα με εξαιρετικό ερευνητικό έργο στον τομέα της πληροφορικής, και αφ’ ετέρου ανώτατου στελέχους με υπευθυνότητα, που δεν καταφεύγει ποτέ σε ακρότητες, για τις οποίες όμως κατηγορήθηκε στη συνέχεια, σαν το πρόσωπο το πιο πρόσφορο που θα μπορούσε να φορτωθεί τις αμαρτίες του καθεστώτος. Η αφήγησή του χαρακτηρίζεται από σαφήνεια και λακωνικότητα, και με την αμεσότητα του προφορικού λόγου […] [Ο αναγνώστης] διαβάζει για πράγματα που δεν τα έχει συναντήσει ούτε στα πιο συναρπαστικά κατασκοπευτικά θρίλερ. Και επί πλέον θα σχηματίσει μια κάποια εικόνα για τα προβλήματα της Τσεχοσλοβακίας, για τα γεγονότα και τις καταστάσεις που οδήγησαν στην πτώση του καθεστώτος μιας ακόμη χώρας του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Διαβάστε όλη την παρουσίαση
εδώ
Ο Σπύρος Κακουριώτης έγραψε στο περιοδικό Διαβάζω
(Το βιβλίο) αποτελεί ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο των κατασκόπων, των χαφιέδων και των κατασταλτικών μηχανισμών του σοσιαλισμού...
Σπύρος Κακουριώτης, Διαβάζω, τεύχος 489, Οκτώβριος 2008
Διαβάστε στον Οδηγό Ανάγνωσης τον πρόλογο του συγγραφέα στην ελληνική έκδοση και την αναλυτική παρουσίαση του Κωστή Παπαγιώργη. Eπίσης, δείτε εδώ μια βιβλιοπαρουσίαση στο blog egomio