Έχει τις ρίζες του στο παρελθόν.
Δέντρα με καρπούς στο παρόν.
Βυζαίνει το αίμα της μνήμης
και θρέφει με όνειρα το μέλλον.
Δεν είναι μυθιστορία, δεν είναι μυθιστόρημα, δεν είναι αυτοβιογραφία, παρότι o συγγραφέας μιλάει σε πρώτο πρόσωπο. Η ιστορική πραγματικότητα ξεπερνάει τη φαντασία, μεταμορφώνεται σε λογοτεχνική δημιουργία για να συναντηθούν παίζοντας «το θέατρο της ζωής» ο Άρης Βελουχιώτης με τον Νίκο Κούνδουρο, τον Αλέξη Δαμιανό, τη Μελίνα Μερκούρη, τον Λάκη Σάντα, τον Μανώλη Γλέζο, τον Πάμπλο, τον Καστοριάδη, τον Σαρτρ, τον Πέτρο Ανταίο, τον Παντελή Βούλγαρη, τον Γιώργο Φούντα, τον Περικλή Κοροβέση, τον Κώστα Κοντοδήμο. Το έργο ενορχηστρώνουν ο Μάνος Χατζιδάκις με τον Μίκη Θεοδωράκη και με τη δωρική φωνή του Μάνου Κατράκη όι-όι μάνα μου να δίνει τον τόνο και με τη ροή του Ευρίπου έρχονται απρόσμενα κι άλλα πρόσωπα της πατρίδας μας και μας βρίσκουν.
Η μνήμη είναι η ίδια μας η ζωή. Δεν αφήνει τίποτα να χαθεί, ούτε το μέλλον να γίνει πριν την ώρα του παρελθόν. Πολεμάει την αρρώστια της λήθης με Αλήθεια και είναι το αντίδοτο στον φόβο και κάθε τρομοκορονοϊό.
Ο συγγραφέας εξακτινώνεται από την ημέρα που γεννήθηκε στον Αϊ-Γιώργη Ιστιαίας Ευβοίας, χωρίς να παραλείπει να κάνει βουτιές στον παρελθόντα χρό-νο από τον αντιδικτατορικό αγώνα και το φοιτητικό κίνημα μέχρι την εξέγερ-ση του Πολυτεχνείου αναδεικνύοντας μέσα από τη μυθιστορία του λόγου του την αληθινή ιστορία της χώρας μας.
Παρουσίαση στο Δρόμο της Αριστεράς του Κώστα Γκιώνη
(...) Σ' αυτό το βιβλίο του ο Δημήτρης Παπαχρήστος κάνει βαθιά βουτιά μέσα του, μαζεύει τα κομμάτια του και δημιουργεί το παζλ της ζωής του. Μιας ζωής που περιλαμβάνει τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας και όχι μόνο, χωρίς όμως να ιστορεί με την κλασική έννοια του όρου. Αυτό που επιδιώκει είναι η μνήμη, , κάτι που οι εξουσίες θεωρούν τον χειρότερο εχθρό τους. Είναι γνωστό ότι οι λαοί χωρίς μνήμη δεν έχουν μέλλον. Ένα πόνημα επίκαιρο
Ο Δημήτρης Παπαχρήστος, εκτός από τα ιστορικά γεγονότα, τις συναντήσεις του με τόσα και τόσα. ιστορικά πρόσωπα, μιλάει και για το σήμερα. Παίρνει θέση για όλα. Λέει: Σεισμοί, λοιμοί, λιμοί, καταποντισμοί και πολέμοι για να καταστραφούμε και να σωθούμε, πληρώνοντας ακριβά το τίμημα της ζωής. Αυτός Αυτός ο ιός ήρθε για να μείνει, να γίνει η αφορμή και το πρόσχημα να κερδίζουν από τον θάνατο εμπορευματοποιώντας τη ζωή. Τη δημοκρατία την έχουν φέρει στα μέτρα τους. Γίναμε αριθμοί στους λογαριασμούς τους και ποσοστά δυσανάγνωστα αναλόγως των περιστάσεων. Σε άλλο σημείο γίνεται ακόμα πιο επίκαιρος: Οι συνθήκες, οι διπλωματικές τρίπλες και οι επί της διαδικασίας παρεμβάσεις των διεθνών οργανισμών δεν αποτρέπουν τους ακήρυκτους πολέμους. Τα γεωστρατηγικά και γεωπολιτικά συμφέροντα υπερέχουν… Ξαναχαράζουν τα σύνορα με χρήματα ματωμένα και βάζουν τους λαούς να σκοτώνονται και επεμβαίνουν. Κι από πάνω βάζουν τα βομβαρδιστικά να τους σώσουν, επιβάλλοντας τη νέα τάξη και του τάφου τη σιωπή!
Διαβάστε όλο το άρθρο εδώ
Κώστας Γκιώνης, Δρόμος της Αριστεράς, 12.03.2022
Παρουσίαση στην Εφ. Συν. από την Πέπη Ρηγοπούλου
Μια αλωνισηκή μηχανή που καταβροχθίζει δεμάτια από στάχυα και ξερνάει άχυρα που φτιάχνουν έναν χρυσό λόφο. Παιδιά που τρέχουν στα αλώνια παίζοντας κρυφτό. Σκαρφαλώνουν σας θημωνιές ξυπόλυτα κι έπειτα κάνουν βουτιές σε μια θάλασσα από χρυσάφι για να αναδυθούν στεφανωμένοι με άχυρα κολυμβητές. Ο Μαυρογιάννης που ταΐζει δεμάτια την αλωνιστική μηχανή, σιδερένιο θηρίο που βογκάει σαν αγελάδα. Από κάτω ο μπαρμπα-Βαγγέλης ο Κρούπης, με τεντωμένα τα χέρια σαν να αρμέγει τα σιδερένια βυζιά της, ο μπαρμπα-Ανδρέας που τραβάει τα σακιά, για να δέσει ο Κεσκέρογλου, και να τα φορτώσουν μαζί με τον μπαρμπα-Τρύφωνα με ένα άι ε ουπππ στο κάρο με τα τσουβάλια.
Ενας αυθεντικός και γι' αυτό σουρεαλιστικός κόσμος δουλειάς, παιχνιδιού, αλληλεγγύης και ξυπόλυτων ονείρων. Μια εικόνα από το βιβλίο «Αχ! Μουρλοσκοτωμένο», Εκδόσεις «Τόπος», του Δημήτρη Παπαχρήστου. Δεν την έχει εμπνευστεί από την ταινία «1900» του Μπερτολούτσι, ούτε από κάποιον πίνακα του Μιλέ, αλλά από τη γενέθλια γη, την Εύβοια. Και είναι για μένα κλειδί για να διαβάσουμε μια αφήγηση/ταξίδι ζωής, από τη φωτεινή Εύβοια μέχρι τον ζόφο της δικτατορίας κι έπειτα το δίβουλο τοπίο της Μεταπολίτευσης και τα κατοπινά χρόνια της κατανάλωσης, της υποτέλειας και της επικήρυξης των ελπίδων.
Για να αντισταθεί σε αυτό το τσουνάμι που χτυπάει τον κόσμο των ξυπόλυτων ονείρων, ο συγγραφέας συγκαλεί στις γραμμές του βιβλίου του μια συνάντηση, παλιών και νέων του φίλων, παρόντων και απάντων, παρέλαση Ελλήνων και ξένων που γεφυρώνουν τα ρήγματα της απουσίας, συνωμοτούν στη διεθνή γλώσσα της αγάπης, σχεδιάζοντας δράσεις, συναυλίες και διαμαρτυρίες. Παιδιά τότε της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και άλλα νέα παιδιά από τις διαδηλώσεις για τον Οτσαλάν και τη Γιουγκοσλαβία και πιο νέα της πλατείας Συντάγματος. Μαζί τους ο Δαμιανός και ο Κοροβέσης και παραδίπλα ο Κάστρο να τσουγκρίζει το ποτήρι του με τον Χατζιδάκι, τον Σαρτρ και τον Καστοριάδη, που έχουν, αν και διαφωνούντες σε τόσα, όλοι ενωθεί από τον Παπαχρήστο σε ένα αδιάσπαστο μαχητικό συνεχές, όπου συρρέουν αυθεντικά ενωμένα τα ετερόκλητα.
Τι είναι αυτό που κάνει αυτή τη διαδήλωση να είναι αυθεντική; Είναι η επίμονη αθωότητα του συγγραφέα που του επιτρέπει να μην παγιδεύεται στην αφέλεια. Αυτή η γενέθλια αθωότητα βρίσκεται στη ρίζα της σχέσης του, αιρετικής και όμως κεντρικής, με μια σειρά από ζήτήματα που σήμερα είναι της μόδας να αποκαλούμε προκλήσεις: Τον πατριωτισμό και τον διεθνισμό που μπορεί να οδηγήσουν, αληθινά και όχι προσχηματικά, σε σύνθεση και όχι σε σύγκρουση. Την απόσταση από τα κομματικά ιερατεία την ίδια ώρα που είναι αμετανόητα πολιτικά παρών στα δύσκολα και τα επικίνδυνα. Σύνθεση ιδεών αλληλέγγυα με τη συνάντηση προσώπων που δεν παραιτούνται από την αναζήτηση ακόμα και όταν, όπως σήμερα, χλομιάζει η ελπίδα.
Πέπη Ρηγοπούλου, Εφημερίδα Συντακτών 30.03.2022
Ενα βιβλίο για τη μνήμη-θεμέλιο της Ιστορίας
γράφει η Ελένη Πορτάλιου για την Εφημ. των Συντακτών Το παρελθόν είναι παρόν
(...) Ο χρόνος κυλά και σκορπίζει τις περασμένες ζωές μας. Μένουν όμως σημάδια στην Ιστορία – αυτά που έγραψαν οι διάφορες γενιές με τον δικό τους ανεξίτηλο τρόπο, ώστε να μην κατρακυλά το παρελθόν στην άβυσσο της λήθης. Οι επέτειοι στηρίζουν τον αγώνα αυτόν της μνήμης. Ανάμεσά τους αναδύονται μοναδικές διακριτές εστίες αναμνήσεων που τέμνουν τον παρελθόντα χρόνο και περνούν στην επικράτεια της Ιστορίας.
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη του 1973 αποτελεί μια τέτοια τομή – την κορύφωση του αντιδικτατορικού αγώνα ο οποίος μεταδίδει στους νέους και τις νέες ιστορικά θραύσματα που διατηρούν ακόμα την αύρα της αθανασίας. «Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη» γράφει ο Μίλαν Κούντερα.
Ο συγγραφέας του βιβλίου «Αχ! Μουρλοσκοτωμένο», Δημήτρης Παπαχρήστος, καταθέτει βιώματα ζωής μιας γενιάς που βρέθηκε στο κύμα σημαντικών γεγονότων και έγραψε Ιστορία – την ιστορία μιας εξέγερσης. Το βιβλίο του Δημήτρη δεν μένει στα γεγονότα του Πολυτεχνείου και σε όσα ακολούθησαν: τις συλλήψεις και τα φοβερά βασανιστήρια σε βάρος των εξεγερθέντων νέων, που πλήρωσαν το τίμημα της αποκοτιάς τους αφήνοντας ανεξίτηλο αποτύπωμα στην Ιστορία.
Ο Δημήτρης συνεχίζει με το κεφάλι ψηλά όπου χτυπά η καρδιά της δημιουργίας και των αγώνων, όπου καθημερινά μας καλεί η ζωή και τα όνειρά μας που δεν σβήνουν, αλλά παραμένουν βαθιά ριζωμένα στη μνήμη και την καρδιά μας. Πάντα!
Παρουσίαση στην Αυγή, γράφει ο Γιάννης Φλώρος Με το όπλο της μνήμης
Οδοιπορικό ζωής, ταξίδι στην πρόσφατη Ιστορία μας και κατάθεση για τα βιώματα μιας γενιάς που έγραψε μια όμορφη ιστορία
Η ζώσα, η αιμάτινη μνήμη, το μόνο όπλο που έχουμε να αντισταθούμε στη φθορά του χρόνου και σε κάθε μορφής εξουσία. Ο Δημήτρης Παπαχρήστος δεν το γράφει μόνο, αλλά το κάνει και πράξη στο τελευταίο του βιβλίο “Αχ! Μουρλοσκοτωμένο”. Ένα βιβλίο οδοιπορικό ζωής. Μαρτυρία για τα όνειρα, τις ελπίδες, τον έρωτα της επανάστασης, τη φλόγα των νέων με τα μακριά μαλλιά, τα γένια και τα τζάκετ. Κατάθεση για τα βιώματα μιας γενιάς που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη μετεμφυλιακή περίοδο και έγραψε μια όμορφη ιστορία στη διάρκεια της χούντας με τη δημιουργία του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος και την εξέγερση του Πολυτεχνείου.
Ένα ταξίδι στην πρόσφατη Ιστορία του τόπου μας. Ο Δ. Παπαχρήστος πάει και πίσω, στην προσφυγιά που ήρθε μετά το 1922. Ξεκινάει από τον γενέθλιο τόπο του, τη βόρεια Εύβοια. Το άλογο, τις προβατίνες, την αλωνιστική μηχανή με τα σιδερένια βυζιά της, το στάρι κεχριμπάρι, το ραδιόφωνο σαν μεγάλο κουτί, το σχολείο και τον δάσκαλο με τον χάρακα και την αγριλίσια βίτσα του, τον Σταυραετό και τη γνωριμία του με τον Κρυστάλλη, το καφενείο του μπάρμπα-Μήτσου, την πρώτη επίσκεψη στην Αθήνα και άλλα πολλά.
“...Είδα, άκουσα και κατάλαβα όταν ήρθε ο ανθυπαστυνόμος και κάποιοι χοντροκέφαλοι εθνικόφρονες. Δεν άφηναν να μιλήσει ο συμπατριώτης μας Αποστόλης Αποστολόπουλος, που κατέβαινε υποψήφιος βουλευτής με την ΕΔΑ, είχε συλληφθεί το 1946 και αποφυλακιστεί το 1960...”.
Πολυτεχνείο 1973 και Μάης ’68
Ο Δημήτρης Παπαχρήστος πέρασε στην ΑΣΟΕΕ. Χούντα, 1968, ζόφος, σιωπή. Εκεί στη σχολή του έγιναν πολλά μέχρι να γίνει η κατάληψη της Νομικής και να ακολουθήσει η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Πώς δέθηκε η κόκκινη κλωστή; Γι’ αυτά που συνέβαιναν μέρα μέρα, βδομάδα βδομάδα, μήνα μήνα, συναντήσεις, συγκεντρώσεις, κείμενα υπογραφών, Φοιτητικές Επιτροπές Αγώνα, συλλήψεις, ανακρίσεις, ξύλο και γίνονταν το σπίρτο της ανάφλεξης στον αγώνα για δημοκρατία και ελευθερία καταθέτει τη μαρτυρία του...
Έγινε το πραξικόπημα της Χούντας στην Κύπρο. Μεταπολίτευση. Έλευση του Καραμανλή... “Κι... εμείς μαζευτήκαμε και δαγκωθήκαμε γιατί δεν μπορέσαμε να αποτρέψουμε αυτή την κατάσταση και μαλώναμε στα αμφιθέατρα τρία χρόνια αν 'ο αγώνας μας δικαιώθηκε'”...
Πολυτεχνείο, Νοέμβρης του ’73, και Μάης του ’68... Δύο γεγονότα-σταθμοί. Στο βιβλίο του οι ιστορίες και οι συναντήσεις με τον Κούνδουρο, τον Δαμιανό, τον Βούλγαρη, τον Ανταίο, τον Κοντοδήμο, τον Καστοριάδη, τον Πάμπλο, τη Μελίνα, τον Σαρτρ, τον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη, τον Κατράκη, τον Φούντα, τον Σουρούνη, τον Αρμένη με τον Νηρέα Βάρα, κατά κόσμο Δ. Χριστόπουλο, τον μπάρμπα-Μήτσο με το καφενείο “Όαση”, τον Σάντα, τον Μανώλη Γλέζο, που στο μυαλό του είχε ένα νέο ΕΑΜ στον 21ο αιώνα, τον Περικλή Κοροβέση, τον μεγάλο του αδελφό.
Ενεργός πολίτης
Η φλόγα δεν σβήνει, φουντώνει... Τα όνειρα δεν έχουν σύνορα... Συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, ο πόλεμος δίπλα μας, η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, οι βομβαρδισμοί... Η αντιπολεμική συναυλία. Από το ρήγμα που ενώνει στα Βαλκάνια όνειρα... Οι δεκαετίες περνούν, ο αιώνας έφυγε, ήρθε ο νέος, με τον κόσμο τόσο αλλαγμένο,τόσο διαφορετικό και τόσο ίδιο. Οι “Ενεργοί Πολίτες”, η δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ, τα Μνημόνια, οι αγωνίες, η πίστη να ανατραπούν όλα, οι απογοητεύσεις. Το να τραβήξουμε μπροστά, υπερπηδώντας την πρώτη, τη δεύτερη και την τρίτη Αριστερά γίνεται, ναι, γίνεται.
Όταν είμαστε ενεργοί πολίτες, λέει ο Δ. Παπαχρήστος, σημειώνοντας στο βιβλίο του - κατάθεση από το ταξίδι της ζωής του: "Τσαλαβουτάνε στα νερά της Αριστεράς, πετώντας πέτρες κι ανακατεύοντας τον πυθμένα οι κατσαπλιάδες της πολιτικής. Θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρος ο λόγος της, να λαμποκοπάει σε κρυσταλλένιο ποτήρι η αλήθεια, να παίρνει με τα χρόνια το χρώμα του κρασιού που έχει βράσει καλά και έχει γίνει απόσταγμα για να μην ξέρουν πού να κρυφτούν"...
Αυγή, 15/04/22
γράφει ο Γ. Φλώρος
Βιβλιοκριτική στο ''Σοσιαλισμός από τα Κάτω'' του Πέτρου Κωνσταντίνου
(...) Η πένα του σε αυτό το βιβλίο καταγράφει ένα ταξίδι στις μεγάλες καμπές της ιστορίας διεισδύοντας στις πλευρές της καθημερινότητας σημαντικών δημιουργών της Τέχνης αλλά και αγωνιστών με χιούμορ. Στα κεφάλαια αυτού του βιβλίου αισθάνεσαι να εναλλάσσονται θεατρικές και κινηματογραφικές σκηνές με έντονο λόγο, απλή και αιχμηρή γραφή. Γράφει έτσι ιστορία των από τα κάτω με δύναμη στο λόγο του. Ο συγγραφέας λοιπόν σκαλίζει με την πένα του το παρελθόν από την σκοπιά του «ενεργού πολίτη» της Αριστεράς που αναζητά στο σήμερα την εναλλακτική.
Μπορεί να μιλά για την Μικρασιατική Καταστροφή φέρνοντας μας τις εμπειρίες των προσφύγων που έφτασαν στα χωριά της Εύβοιας, δίπλα στον Αη Γιώργη όπου και γεννήθηκε: «Έδωσε το κράτος τριάντα στρέμματα σε κάθε οικογένεια και τους έφτιαξε και πλήθινα σπίτια με δύο δωμάτια. Πρόσφυγες και ντόπιοι. Οι αναγνωρίσεις γίνονταν στα καφενεία μέχρι να φύγει από τα μάτια τους η καχυποψία και από το στόμα τους ο τουρκόσπορος και η παστρικιά και να σταματήσουν τα παιδιά να παίζουν τους ντόπιους και τους πρόσφυγες.»
Και βέβαια οι ζωές των ανθρώπων της εποχής της δεκαετίας μετά τον Εμφύλιο ήταν αντιμέτωπες με την τρομοκρατία του παρακράτους, τις εξορίες και την Μακρόνησο και στη κορύφωση της η δολοφονία του Λαμπράκη το 1963 στη Θεσσαλονίκη που τάραξε τα νερά.
Εκεί που γίνεται συναρπαστική η αναπαράσταση της μνήμης είναι στις αναφορές για την δράση του φοιτητικού κινήματος ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών. Ο εκφωνητής του ραδιοσταθμού της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973, την οποία πολύ ορθά χαρακτηρίζει ως ελληνικό Μάη του 68, ζωντανεύει στους διαλόγους του με τον Μάκη Μπαλαούρα και άλλους συναγωνιστές τα πρώτα βήματα της αντίστασης μέσα στην ΑΣΟΕΕ όπου φοιτούσε. Αποτυπώνεται η μάχη για την ανεξαρτησία των φοιτητικών συλλόγων από το σπουδαστικό της Ασφάλειας και τα τσιράκια της χούντας μέσα στις σχολές που ήταν διορισμένα στα διοικητικά συμβούλια.
Διαβάστε όλη την κριτική εδώ Σοσιαλισμός από τα Κάτω, τ. 152
γράφει ο Π. Κωνσταντίνου 25.05.2022
Διαβάστε εδώ την προδημοσίευση του βιβλίου στην Εφημερίδα των Συντακτών (21.02.2022).
Παρακολουθήστε την παρουσίαση του βιβλίου που έγινε στην Αθήνα (18.03.2022) στο καφέ «Κήπος του Μουσείου» (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).
Για το βιβλίο μίλησαν οι: Μάκης Μπαλαούρας (οικονομολόγος), Πέπη Ρηγοπούλου (ομότιμος καθηγήτρια ΕΚΠΑ και συγγραφέας), Γιώργος Σταματόπουλος (δημοσιογράφος και συγγραφέας), Κωνσταντίνος Τζαμιώτης (συγγραφέας) και ο συγγραφέας του βιβλίου.