Εξώφυλλο & Δελτίο τύπου

1η Έκδοση: Οκτώβριος 2025
Από τον συγγραφέα της Καταραμένης ομάδας.

Έργο εξαντλητικής έρευνας, υπερφυσικού εύρους και δριμείας οικειότητας.
Μια αμείλικτα όμορφη, θρηνητική, τρυφερή μαρτυρία μιας τραγωδίας...
_{Tom Benn}

Το 1958 η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ ήταν η πιο διάσημη ποδοσφαιρική ομάδα στον κόσμο και Πρωταθλήτρια Αγγλίας. Πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ αυτήν έπαιζαν οι νεαροί αστέρες της με το παρατσούκλι οι «Μπέμπηδες του Μπάσμπι», από το όνομα του χαρισματικού προπονητή τους, Ματ Μπάσμπι. Όμως στις 6 Φεβρουαρίου το αεροπλάνο που μετέφερε την ομάδα πίσω στην Αγγλία από έναν αγώνα για το ευρωπαϊκό κύπελλο συνετρίβη στο Μόναχο κατά την απογείωση, σκοτώνοντας είκοσι τρεις ανθρώπους – ανάμεσά τους οχτώ παίκτες και τρία μέλη του τεχνικού επιτελείου της ομάδας. Το δυστύχημα κατέστρεψε την ομάδα, τραυμάτισε τους οπαδούς της σε όλο τον κόσμο και συγκλόνισε συθέμελα τη σφιχτοδεμένη κοινότητα του Μάντσεστερ.

Στο Μετά το Μόναχο ο καταξιωμένος μυθιστοριογράφος Ντέβιντ Πις αποτυπώνει τις αγωνιώδεις προσπάθειες μιας ομάδας, μιας πόλης κι ενός έθνους να ανακάμψουν και να ξανασταθούν στα πόδια τους, διερευνώντας με ευαισθησία τις επιπτώσεις του τραύματος και τη δύναμη της κοινότητας στον απόηχο της τραγωδίας. Ένας επιδέξιος συνδυασμός δράματος, κοινωνικής ιστορίας και αθλητικής βιογραφίας.

_{[Φωτογραφία εξωφύλλου: Ο σερ Μπόμπι Τσάρλτον παίζει ποδόσφαιρο με μερικά παιδιά στους δρόμους του Άσινγκτον (1958)].}

«Με την εμβρίθεια, την αξιοπρέπεια και το κοφτό ύφος του, το Μετά το Μόναχο αποτυπώνει το σοκ και την οδύνη, το κίνητρο και την ελπίδα για το μέλλον και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί το ποδόσφαιρο να αντικατοπτρίζει τον πολιτισμό και την κοινωνία μας και να εστιάζει σε αυτά. Πραγματικά εξαιρετικό».

^{John King}

«Δεν χρειάζεται να είσαι οπαδός της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ· ούτε καν να ξέρεις το παραμικρό για το ποδόσφαιρο για να απολαύσεις το Μετά το Μόναχο. Δεν είναι απλώς ένα βιβλίο· είναι ένα λεπτοδουλεμένο έργο τέχνης».

^{Anne Marie Scanlon}

Παρουσίαση από τον Μιχάλη Παπαγεωργίου
Οι Νεκροί δεν βγαίνουν αλλαγή στο ημίχρονο

Πως τραγωδία στη Γερμανία γίνεται φωτεινό υλικό στα χέρια ενός συγγραφέα και κάνει το ποδόσφαιρο να αλλάζει τους ρυθμούς μιας χώρας και της αναγνωστικής περιπέτειας. Το βιβλίο «Μετά το Μόναχο» από τις εκδόσεις «Τόπος» είναι σπουδαίο memento mori.

Είσαι οπαδός της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Αγωνιάς για το παρόν, κάνεις όνειρα για το μέλλον, δεν ξεχνάς το παρελθόν.  Αν ξεχάσεις το παρελθόν και ισχυριστείς πως είσαι ρέκτης του «τώρα» και τσiρλίντερ του εύκαιρου, καιρός είναι να αναθεωρήσεις.

Το ημερολόγιο έγραφε 6 Φεβρουαρίου του 1958, όταν το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε σύσσωμη η αποστολή της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ συνετρίβη κατά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο Ριμ του Μονάχου, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 23 από τους 43 επιβαίνοντες.

Η πτήση τσάρτερ της British Airways προερχόταν από το Βελιγράδι, όπου οι «μπέμπηδες» του Ματ Μπάσμπι είχαν αποσπάσει ισοπαλία 3-3 από τον Ερυθρό Αστέρα και είχαν προκριθεί στην επόμενη φάση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 6ης Φεβρουαρίου το ελικοφόρο αεροσκάφος προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο του Μονάχου για ανεφοδιασμό. Το μοιραίο συνέβη μερικές ώρες αργότερα, όταν κατά την τρίτη προσπάθεια απογείωσης, εξαιτίας σφοδρής χιονοθύελλας, το αεροσκάφος συνετρίβη σε ένα χωράφι δίπλα στο αεροδρόμιο.
Το αεροπορικό δυστύχημα στοίχισε τη ζωή σε 23 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων οι ποδοσφαιριστές Τζεφ Μπεντ, Ρότζερ Μπάιρν, Έντι Κόλμαν, Ντάνκαν Έντουαρντς, Μαρκ Τζόουνς, Ντέιβιντ Πεγκ, Τόμι Τέιλορ, Μπίλι Ουίλαν, οι προπονητές Τομ Κάρι και Μπερτ Ουάλεϊ, ο γενικός γραμματέας Ουόλτερ Κρίκμερ και οι δημοσιογράφοι Αλφ Κλαρκ, Ντόνι Ντέιβις, Τζορτζ Φόλοους, Τομ Τζάκσον, Άρτσι Λέντρμπουκ, Χένρι Ρόουζ, Φρανκ Σουίφτ και Έρικ Τόμπσον.

Επέζησαν οι Τζόνι Μπέρι, Τζάκι Μπλάντσφλαουερ (δεν έπαιξαν ξανά), Μπόμπι Τσάρλτον, Μπιλ Φόουλκς, Χάρι Γκρεγκ, Κένι Μόργκανς, Άλμπερτ Σκάνλον, Ντένις Βάιολετ, Ρέι Γουντς και ο προπονητής Ματ Μπάσμπι.

Ο Ντέιβιντ Πις που για αρκετούς έχει γράψει «το καλύτερο ίσως βιβλίο που γράφτηκε ποτέ για το ποδόσφαιρο», το «Καταραμένη ομάδα» (επίσης κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος), εδώ γράφει ένα υβριδικό χρονικό με μυθιστορηματικό τρόπο. Ποδοσφαιριστές που δεν ξανανέβηκαν σε αεροπλάνο και μόνο με τη βοήθεια του αλκοόλ κοιμόντουσαν, βλέποντας διαρκώς εφιάλτες. Μια πόλη με μαύρα κοστούμια, ταγιέρ και λουλούδια στα χέρια. Προπονητές και σκάουτερ σε απόγνωση. Ένα έθνος στα γόνατα. Γερμανοί γιατροί να σώζουν ζωές Βρετανών πολεμιστών. Πιλότοι σε διαρκές βέρτιγκο. Μα κυρίως οι Νεκροί. Ο συγγραφέας με υπόκλιση και χρέος στον Τζόις τους προσφέρει ένα αντίδωρο και μια μαύρη ποδοσφαιρική στολή για να δοκιμάσουν τα ρεφλέξ μας. Με θαυμαστό κατακερματισμό στην αφήγηση και δεκάδες πρωταγωνιστές επί χορταρένιας σκηνής, παραδίδει ένα αξιομνημόνευτο χρονικό ακόμα και γι’αυτούς που θεωρούν πως η μπάλα του ποδοσφαίρου είναι… τετράγωνη.
Ο Μοrissey έγραψε για χάρη τους: «They can't hurt you / Their style will never desert you / Because they' re all safely dead».

_{www.thebest.gr
γράφει ο Μιχάλης Παπαγεωργίου (24/11/25)}

​Παρουσίαση από τον Διονύση Μαρίνο
Η τραγωδία των Μπέμπηδων: μια ιστορία για την αρρενωπότητα, την ενοχή και την εθνική ταυτότητα

Έξω από το Ολντ Τράφορντ, το γήπεδο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, υπάρχει ένα ρολόι που είναι σταματημένο στις 3:04. Ούτε μπρος πηγαίνει, ούτε πίσω. Για το κλαμπ και τους πολυάριθμους οπαδούς του αυτή ήταν η αποφράδα ώρα που κατέπεσε το αεροπλάνο που μετέφερε την ομάδα από το Μόναχο με προορισμό την Αγγλία.

(...) Δεν είναι πρώτη φορά που ο Πις ασχολείται με το ποδόσφαιρο. Μάλιστα, θα έλεγε κανείς πως το Μετά το Μόναχο κλείνει μια άτυπη τριλογία της μπάλας, η οποία ξεκίνησε με το εξαιρετικό μυθιστόρημα Καταραμένη ομάδα, που έχει ως κεντρικό πρόσωπο τον εκκεντρικό προπονητή Μπράιαν Κλαφ, ακολούθησε το Red or Dead, που αναφέρεται στον εμβληματικό προπονητή της Λίβερπουλ, Μπιλ Σάνκλι, και τώρα στρέφει το ενδιαφέρον του στο δράμα της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.

(...) Στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε ένα ατόφιο δράμα με αθώα θύματα που έτυχε να συναντηθούν πολύ νωρίς με την κακή τους μοίρα. Είναι σαν ο Πις να βάζει μια κάμερα, εν προκειμένω τη συγγραφική φαντασία, η οποία εμφανίζεται μέσω της τριτοπρόσωπης αφήγησης, να καταγράψει μέσα στο κατεστραμμένο αεροπλάνο τις υπεράνθρωπες προσπάθειες των ζωντανών να σώσουν εκείνους που είχαν χαθεί και στη συνέχεια το ανεπούλωτο τραύμα και την ενοχή που κουβαλούν όσοι επέστρεψαν στα σπίτια τους.

Αίσθηση καταστροφής

Υπάρχει μια αίσθηση επικείμενης καταστροφής στο μυθιστόρημα πριν καν αυτή συμβεί. Σαν προμηνύματα που έδειχναν πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Όντως, ο Πις παρουσιάζει τα γεγονότα λες και οδηγούν σε ένα αρχαίο δράμα, όπου οι ήρωες οδεύουν προς τον θάνατό τους δίχως να μπορούν να τον αποτρέψουν. Σαν να υπάρχει μια ανώτερη δύναμη που τους κατευθύνει. Πολλές από τις σκηνές με πρωταγωνιστές τους επιζώντες είναι έντονες, δυνατές και τις διαβάζεις με δυσκολία, καθώς το συναίσθημα είναι έντονο και σου αφήνει ένα ευδιάκριτο χνάρι.

Είναι ολοφάνερο πως ο Πις και με αυτό το «ποδοσφαιρικό» βιβλίο του, δεν έχει την πρόθεση να γράψει ένα ντοκουμέντο ή μια βιογραφία. Δεν αφηγείται προς χάριν της αναπαραγωγής των γεγονότων. Σκοπός του είναι η διασύνδεση του ποδοσφαίρου (αυτής της βιομηχανίας λαϊκού συναισθήματος, μνήμης και εμπειριών) με την αρρενωπότητα, την ενοχή και την εθνική ταυτότητα. Υπάρχει κάτι περισσότερο από την τραγωδία και είναι η υποδοχή της από τη χώρα και τους πολίτες της. Είναι το σημείο όπου το ποδόσφαιρο αυτονομείται και γίνεται κάτι περισσότερο από ένα άθλημα των λαϊκών μαζών και μετατρέπεται σε εθνικό δείκτη. Δημιουργεί πεποιθήσεις, διαμορφώνει μύθους, αλλά και ξεσκεπάζει στερεότυπα και προθέσεις.

Ο Πις εξήγησε ότι το Μετά το Μόναχο γράφτηκε μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο οποίος του είχε προτείνει να εστιάσει στα γεγονότα του Φεβρουαρίου του 1958 και στον Τζίμι Μέρφι (τον προπονητή που ανέλαβε τα ηνία της ομάδας ενόσω ο Ματ Μπάσμπι ανέρρωνε), ο οποίος τελικά αναδεικνύεται σε μια από τις κεντρικές φιγούρες του μυθιστορήματος.

Γεννημένος το 1967, ο Πις βίωσε αυτά τα γεγονότα και το ευρύτερο πλαίσιό τους μόνο ως ανάμνηση και αφήγηση, στην οποία τώρα αποφάσισε να δώσει τη δική του εκδοχή. Μπορεί να μην είναι η αυθεντική, όπως θα την έλεγαν οι αληθινοί πρωταγωνιστές που βίωσαν τα γεγονότα, όμως γι’ αυτό ακριβώς υπάρχει η λογοτεχνία, για να δίνει φωνή σε όσα συνέβησαν στο βάθος του χρόνου και τα οποία μπορεί να μοιάζουν απόλυτα σημερινά. Η μετάφραση ανήκει στη Μαρίνα Τουλγαρίδου και είναι στο σωστό μέτρο της γραφής του Πις.

_{Bookpress (1/12/2025)
Διαβάστε εδώ όλη την παρουσίαση}