Εκδότης: Συνάψεις
Πρόλογος: Θανάσης Τζαβάρας
Μετάφραση: Άννυ Σπυράκου
Εικονογράφηση: Μπερνάρ Μπυφφέ

Πρόκειται για το ημερολόγιο που κράτησε η Φρανσουάζ Σαγκάν, καταγράφοντας τη θεραπεία αποτοξίνωσής της σε ειδική κλινική, καθώς προηγουμένως είχε εθιστεί σε ένα υποκατάστατο της μορφίνης που της είχε χορηγηθεί ως παυσίπονο, κατά την τρίμηνη νοσηλεία της μετά το σοβαρό αυτοκινητικό ατύχημα που είχε το καλοκαίρι του 1957. Ήταν 22 χρονών και είχαν περάσει μόνο τρία χρόνια από την έκδοση του μυθιστορήματός της Καλημέρα θλίψη που την καθιέρωσε και την έκανε ευρύτερα γνωστή.

Σελίδα τη σελίδα, η Σαγκάν περιγράφει την οδύνη και την αγωνία της. Παρακολουθεί τις αντιδράσεις της κατά τη θεραπεία αποτοξίνωσης και μοιράζεται με έναν υποθετικό αναγνώστη τις σκέψεις της για τα αναγνώσματά της, κυρίως όμως για τον απέραντο φόβο του θανάτου, του κενού και της μοναξιάς που την κατέχουν.

Το Τοξίκ της Σαγκάν ξεχωρίζει και για τα θαυμάσια σχέδια του Bernard Buffet που βρίσκονται σε πλήρη αντίστιξη με την ατμόσφαιρα του κειμένου: οι αδρές κατάμαυρες γραμμές της σινικής μελάνης εικονογραφούν την κάθε σελίδα, αλλά κάποιες φορές γίνονται λέξεις και φράσεις που υπεισέρχονται στον τυπωμένο λόγο της Σαγκάν. Η εικονογράφηση εδώ δεν προσθέτει απλώς στην αφήγηση, συγχωνεύεται μαζί της.
 

Παρουσίαση στο Βήμα από τον Γ. Μπασκόζο
Μια ζωή στο όριο
Το ημερολόγιο απεξάρτησης της γαλλίδας συγγραφέως του «Καλημέρα θλίψη». Ενα συνταρακτικό κείμενο της Φρανσουάζ Σαγκάν για τη ζωή πριν και μετά τα ναρκωτικά

Πώς είναι να είσαι ένα κορίτσι που ζει στα όρια, με φίλους, πάρτι, ποτά, αστραφτερά αυτοκίνητα και ξαφνικά να βρεθείς τσακισμένη μέσα σε μια κλινική μόνη με τον εαυτό σου; Πώς είναι να παλεύεις ενάντια στο σώμα σου, την ψυχή σου, ενάντια σε ό,τι σε καθορίζει ως εκείνη τη στιγμή;
Η Φρανσουάζ Σαγκάν στο Τoxique καταθέτει το ημερολόγιο της απεξάρτησής της. Με λίγες, κοφτές φράσεις, γεμάτες θλίψη, πόνο, ονειροπολεί τη ζωή που έζησε, σκέφτεται τους φίλους της, ανησυχεί για τις επόμενες ημέρες- πώς θα είναι η ίδια όταν βγει από την κλινική, αν βγει...

Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Γιάννης Μπασκόζος, Το Βήμα (19.09.10)
 

Παρουσίαση στην Αthens Voice, γράφει ο Δημήτρης Μαστρογιαννίτης

1957. Από την τσαλακωμένη, μετά τη σύγκρουση, Άστον Μάρτιν ανασύρεται βαριά τραυματισμένο ένα κορίτσι, γνωστό ήδη σε όλο τον κόσμο από τα δεκαοχτώ του για το βιβλίο «Καλημέρα θλίψη», η Φρανσουάζ Σαγκάν. Ήταν μόλις 22 χρονών. Σώθηκε, αλλά δεν ανασύρθηκε αλώβητη. Για τους αφόρητους πόνους της, καθηλωμένη στο κρεβάτι, θα χρειαστεί να πάρει Πάλφιουμ 875 – υποκατάστατο της μορφίνης. Εθισμός. Υποχρεώνεται να κλειστεί σε μια κλινική αποτοξίνωσης. Στη διάρκεια νοσηλείας γράφει ημερολόγιο: «Ξέρω τι μου απομένει να κάνω· να ξεμυαλιστώ μαζί μου, θα με φροντίσω, θα μαυρίσω, θα ξαναχτίσω τους μυς μου έναν έναν, θα με ντύσω, θα προφυλάξω τα νεύρα μου με κάθε τρόπο, θα μου κάνω δώρα, θα μου ρίχνω στον καθρέφτη βλέμματα λάγνα. Θα μ’ αγαπήσω. Είναι βέβαιο πως, το 1958, ένας περαστικός θα σταματήσει αυτό το αργό γλίστρημα προς τη σχιζοφρένεια. Και είναι βέβαιο πως αυτός θα είναι ο ?». Καιρό μετά θα το εκδώσει με τίτλο “Toxique”, με τον Μπερνάρ Μπιφέ να σκιτσάρει τις σκέψεις της, παρεμβαίνοντας ακόμη και στο κείμενο – το πιο αυτοαναφορικό κείμενό της, που στις γραμμές του θα βρουν (;) παρηγοριά όσοι φιλήθηκαν με την εξάρτηση.

Δ. Μαστρογιαννίτης 
Athens Voice (29.09.10)

Παρουσίαση στα Νέα από τον Δ. Μανιάτη
Η Φρανσουάζ Σαγκάν και η μορφίνη
Ενα ημερολόγιο γεμάτο oδύνη και στοχασμό

Το μικρό βιβλιαράκι επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις: διαβάζεται απνευστί ως ποίηση. Διαβάζεται ως απάνθισμα σημειώσεων με τη δική τους παράδοξη συνοχή. Διαβάζεται ως ενότητα πεζών σπαραγμάτων
Αυτό που τώρα αποτελεί αυτοτελές βιβλίο- με αρχή, μέση και τέλος υπήρξε το ημερολόγιο μιας ηδυπαθούς συγγραφέως, οι σημειώσεις οδύνης και αγωνίας εν μέσω μιας οριακής και υποφωτισμένης στιγμής της, που έζησε η χαρισματική Φρανσουάζ Σαγκάν.

(...) Το γραπτό αποτελεί αδιαίρετο έργο με την εικονογράφηση του Μπερνάρ Μπιφέ: τη σινική μελάνη που βουτάει στο μαύρο και αποτυπώνει την ατμόσφαιρα συμπληρώνοντας την αφήγηση. Μια αφήγηση που ο Θανάσης Τζαβάρας στον πρόλογό του παρομοιάζει με κρυστάλλινη ελεγεία.

Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Δ. Μανιάτης, Τα Νέα (16.10.10)
 

Παρουσίαση στην Ημερησία από τον Γιώργο Βαϊλάκη 

(...) Η παρούσα έκδοση με τίτλο «Toxique» συνοψίζει ιδανικά τις αγωνίες και τις σκέψεις της Σαγκάν που αναδεικνύουν τις προϋποθέσεις πίσω από το έργο της. Πρόκειται για το ημερολόγιο που κράτησε κατά τη διάρκεια της αποτοξίνωσής της σε ειδική κλινική, καθώς -προηγουμένως- είχε εθιστεί σε ένα υποκατάστατο της μορφίνης που της είχε χορηγηθεί ως παυσίπονο κατά την τρίμηνη νοσηλεία της, έπειτα από το σοβαρό αυτοκινητικό ατύχημα που είχε το καλοκαίρι του 1957. Ενα βιβλιο-ντοκουμέντο που φέρνει στο προσκήνιο την αίσθηση του κενού και της μοναξιάς, την αγωνία, αλλά και τον απέραντο φόβο του θανάτου, που βρίσκονται πίσω από το φαινομενικά ανάλαφρο στιλ της συγγραφέως που πόθησε -όσο ελάχιστοι- την ανεμελιά, χωρίς ωστόσο ποτέ να μπορέσει να την κατακτήσει?

Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Γιώργος Βαϊλάκης, Ημερησία (06.11.10)

Παρουσίαση στην Ελευθεροτυπία από τον Β. Μπέκα

Η Σαγκάν περιγράφει τον χρόνο που κυλά αργά, τις φοβίες της, τον θαυμασμό της για τον Απολινέρ και τα γρήγορα αυτοκίνητα. Θλίβεται στη σκέψη των εραστών και των φίλων που της λείπουν. Οπως άλλωστε και οι μποέμικες νύχτες στα παριζιάνικα κέντρα, παρέα με τους μεθυσμένους συντρόφους της.

Το Toxique είναι ένα σύντομο ημερολόγιο, με φράσεις που αποπνέουν ένταση, εσωτερικότητα και ρυθμό. Φράσεις που συνομιλούν με την εικονογράφηση του Μπερνάρ Μπυφφέ, η οποία αποτυπώνει ανάγλυφα το κλίμα εγκλεισμού, μελαγχολίας και ενδοσκόπησης που αποπνέει το βιβλίο. 

Βαγγέλης Μπέκας, Ελευθεροτυπία (11.12.10)