1η έκδοση: Φεβρουάριος 2025

Εξώφυλλο & Δελτίο τύπου

ΣΕΙΡΑ: ΤΑ ΑΕΙΘΑΛΗ

Η σειρά Τα αειθαλή περιλαμβάνει μικρά σε έκταση αλλά μεγάλα ως προς το εκτόπισμά τους κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας που περιέπεσαν σε κατάσταση λήθης. Κείμενα κλασικά που η αειθαλής αξία τους επιτάσσει το ξαναδιάβασμά τους υπό το φως της εποχής μας.

Ο παρών τόμος περιλαμβάνει δέκα από τα δώδεκα διηγήματα που συνόδευαν την πρώτη έκδοση της νουβέλας του Γιάννη Σκαρίμπα με τίτλο Το θείο τραγί (1933), η οποία κυκλοφόρησε αυτοτελώς το 1971 από τις εκδόσεις Κείμενα.

Τα διηγήματα αυτά που επανέρχονται στο φως σχεδόν έναν αιώνα μετά την πρώτη τους κυκλοφορία, δεν είναι υποδεέστερα των διηγημάτων του της ίδιας εποχής ως προς την αισθητική τους ποιότητα, ενώ συμπληρώνουν την εικόνα μας για το έργο και κυρίως για την εξέλιξη της ποιητικής και της γλώσσας του συγγραφέα. Ο τίτλος της συλλογής επιλέχθηκε από το πρωτοποριακό για την εποχή του και ιδιότυπο ομότιτλο διήγημα.

Τα διηγήματα του τόμου με τη σειρά που εμφανίζονται:

«Το κρασί της αγάπης», «Η χρυσόμυγα της βρόμας», «Ένας αρχάγγελος στο περιγιάλι», «Η ιστορία ενός ασήμαντου», «Ο Αυτοκράτωρ της Κίνας»,  «Λουλούδι της Μονεμπασιάς», «Ο φίλος μου!», «Ο Ούζος», «Κλάρα Χαντά – Πειραιεύς» και «Δυο ψυχές κι ένα αστέρι».

[ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ ΜΕ ΤΙΤΛΟ «Ο ΟΥΖΟΣ»]

Θεέ µου! Ψαλίδι γοργοφτέρουγο η γλώσσα του, γλυκολαρύγγιζε ψιλούς καηµούς, αψά µεράκια. Τον Μάη – τον Μάη µε τα λουλούδια του γαλιάντριζε. Φούσκωνε µέσα του –ένας πόταµος– ο οίστρος του, άπλωνε της ζωής του ο ουρανός κι εγέλα.

Ο Ταρσανάς!....

Λιγνή γοργόνα να σκαλίζεις πά’ στην πλώρη.

Να κάνεις χτένι τα φτερούγια της, να κάνεις φίδια το µαλλί της· χλέπι προς χλέπι να κεντάς χυτό κορµάκι.

Έτσι περδικοστήθα, αγοροπρόσωπη, µε τον λαιµό χυτό –σαν τ’ αϊτού–, µε χέρια σαν φτερούγες απλωµένα. Σαν τον χυµιό του σαϊνιού, να ορµάει η οµορφιά της κατ’ το κύµα!

Ο Ταρσανάς!

Τρυπάνι και σκαρπέλο! Η µυρουδιά του κατραµιού να σου κεντρίζει το µεράκι.

Να ’ναι στις σκάρες των ψυχούλες νιόβγαλτες τα µπρίκια –µε δίχως νύχια και φτερό αϊτοί: οι γολέτες– και να ’ν’ τα όκια τους γλαρά, έτσι νοσταλγικά, σαν να βαθιοί καηµοί, θαλασσινά µεράκια τα συµπήραν.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος για την Bookpress

(...) Το ερωτική στοιχείο, ως παραζάλη που οδηγεί σε ονειρικά τοπία, είναι ένα από τα χαρακτηριστικά αυτών των διηγημάτων. Ο κεντρικός ήρωας, συνήθως ο ίδιος ο συγγραφέας, καθώς είναι γνωστή η αυτοαναφορικότητα στο έργο του, όπου εμφανίζεται συχνά ως ερωτόπληκτος διεκδικώντας μια γυναίκα ή την αίσθηση της θωπείας, καίτοι γνωρίζει πως ο συγχρωτισμός των ανθρώπων είναι πάντα δύσκολος έως αδύνατος. Ακόμη και ο Καραγκιόζης στο διήγημα «Ο αυτοκράτωρ της Κίνας» που δίνει και τον τίτλο στην παρούσα συλλογή, διαφεύγει από την στερεοτυπική εικόνα με την οποία τον έχει ενδύσει η λαϊκή παράδοση και αποκτά την ερωτική διάθεση προς το άλλο φύλο.

Η άλλη ονειρική αγάπη των ηρώων του είναι η θάλασσα της Χαλκίδας, το τοπίο της απελευθέρωσης, αλλά και του μυστηρίου που αυτή προσφέρει στους θεράποντές της.

Η άλλη ονειρική αγάπη των ηρώων του είναι η θάλασσα της Χαλκίδας, το τοπίο της απελευθέρωσης, αλλά και του μυστηρίου που αυτή προσφέρει στους θεράποντές της. Μια τάση φυγής υπάρχει συχνά στα έγκατα των ψυχών τους προς ένα κάπου που δεν συγκεκριμενοποιείται, αλλά λειτουργεί μόνο ως «προσάναμμα» εσωτερικών στοχασμών.

Αυτοπαρωδία
Η γνωστή αυτοπαρωδία του Σκαρίμπα, σε αυτά τα διηγήματα δεν είναι τόσο έντονη όσο σε άλλα του έργα, εντούτοις είναι φανερό, ως γενική αίσθηση, πως ο συγγραφέας έχει τη διάθεση της υπονόμευσης, σε πράγματα που άλλοι ομότεχνοί του δεν θα το επιδίωκαν. Το σίγουρο είναι ότι αυτά τα διηγήματα μπορούν να αποτελέσουν ένα καλό πρώτο δείγμα γραφής για τους αμύητους στον θαυμαστό κόσμο του Σκαρίμπα, ενώ για τους υπόλοιπους αποτελούν μια ευκαιρία να θυμηθούν γιατί το Χαλκιδαίος συγγραφέας ανήκει δικαίως στους σημαντικούς της ελληνικής λογοτεχνίας.

Διαβάστετην παρουσίαση εδώ
Διονύσης Μαρίνος, Bookpress (03/04/2025)