Πρώτη έκδοση: Μάιος 2022
ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΥΔΟΞΟΥ: 112695739

Εξώφυλλο & Δελτίο τύπου

Σειρά: Ars Cogitans -Διεύθυνση Σειράς: Γιώργος Μανιάτης
Προτείνουμε επίσης: Προυντόν, Μαρξ, Πικάσο: Τρεις μελέτες γύρω από την κοινωνιολογία της τέχνης, Η φιλοσοφία της τέχνης του Καρλ Μαρξ του Μιχαήλ Λίφσιτς & Αισθητική της μουσικής του Γκέοργκ Λούκατς

Η μελέτη αυτή αποτελεί μια ευρύτερη και πληρέστερη πηγή πληροφόρησης για τη μαρξιστική φιλοσοφία της μουσικής γενικά, αλλά και για τον Lukacs ειδικότερα, εμπλουτίζοντας κατ’ αυτό τον τρόπο με ένα ακόμα βιβλίο την ούτως ή άλλως πενιχρή βιβλιογραφία επί του θέματος.

Μια εξαιρετικά εμπεριστατωμένη εργασία η οποία αποδεικνύει ότι οι απαντήσεις που έδωσε ο Gerog Lukacs σε καίρια ζητήματα της Αισθητικής της μουσικής θέτουν σημαντικές προκλήσεις, προάγουν συνολικά τον προβληματισμό γύρω από το συγκεκριμένο θέμα και είναι αδύνατο να αγνοηθούν από την σύγχρονη συζήτηση για την Αισθητική.

Μουσική, μίμηση μιμήσεως του Χ. Κεφαλή για την Εποχή 

Η ενδιαφέρουσα αυτή μελέτη του Πάνου Ντούβου πραγματεύεται τις απόψεις του Λούκατς για τη μουσική, ανεπτυγμένες στο «Η Ιδιοτυπία του Αισθητικού», το δημοσιευμένο το 1963 κύριο έργο του για την αισθητική, το κεφάλαιο του οποίου για τη μουσική έχει επίσης εκδοθεί από τον Τόπο σε επιμέλεια του Π. Ντούβου.
Η ίδια η θεματολογία του βιβλίου μπορεί να προκαλέσει έκπληξη στο ευρύ κοινό. Ο μαρξισμός θεωρείται συχνά ότι έχει κάτι σημαντικό να πει για την οικονομία, αλλά είναι ανεπαρκής στην πνευματική σφαίρα, πόσω μάλλον σε τομείς όπως η μουσική.
Ο Ντούβος καταρρίπτει αυτούς τους μύθους, όχι μέσω πολεμικής αλλά με τη θετική πραγμάτευση του αντικειμένου του.
Σε ένα εισαγωγικό κεφάλαιο (σελ. 11-50) συζητά πρώτα το κοσμοθεωρητικό ερώτημα, αν η τέχνη ερευνάται σε ένα υλιστικό ή ιδεαλιστικό πλαίσιο: η τέχνη, δηλαδή, απεικονίζει μια αντικειμενική πραγματικότητα, αποκρινόμενη σε κοινωνικές ωθήσεις και ανάγκες (η μαρξιστική και γενικά η υλιστική τάση έρευνας) ή αποτελεί ένα ανεξάρτητο πεδίο, όπου κυριαρχεί το συναίσθημα, η έμπνευση και η επινοητικότητα του καλλιτέχνη (οι ιδεαλιστικές θεωρίες);

Όπως επιχειρηματολογεί ο Ντούβος, η μαρξιστική προσέγγιση, σε διάκριση με το μηχανιστικό, προμαρξιστικό υλισμό, απορρίπτει την έννοια της φωτογραφικής, ακριβούς απεικόνισης, σε όφελος μιας αντίληψης η οποία εισδύει στις ουσιώδεις όψεις των φαινομένων, μέσω της διαλεκτικής επεξεργασίας τους. Σε αυτό το πλαίσιο η τέχνη γενικά, και η μουσική ειδικότερα, αναγνωρίζονται «ως μια ιδιάζουσας μορφής μίμηση της αντικειμενικής υπόστασης της πραγματικότητας και όχι απλώς των επιφαινομένων της». Γίνεται έτσι δυνατό να αρθεί η εύλογη αντίρρηση ότι η μουσική δεν μπορεί να απεικονίζει μια πραγματικότητα, επειδή δεν αναφέρεται σε ένα υπαρκτό πρότυπο παρμένο από τον αντικειμενικό κόσμο, όπως π.χ. η ζωγραφική (σελ. 22).

Στο ίδιο κεφάλαιο παρουσιάζονται συνοπτικά οι κύριοι εκπρόσωποι της μαρξιστικής μουσικολογίας στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, όπως ο Boris Asafyev και η Zofia Lissa, καθώς και μαρξίζοντες δυτικοί κριτικοί της τέχνης, όπως ο Αντόρνο. Οι πρώτοι είχαν μια αξιόλογη συμβολή, που σκιάστηκε όμως από τις ιδεολογικές μονομέρειες της εποχής. Ο Αντόρνο από τη μεριά του, δίνοντας έμφαση στα νεανικά έργα του Λούκατς, παρήγαγε μια ιδεαλιστικά προσανατολισμένη κριτική του καπιταλισμού, που χρωματίζει και τις αναλύσεις του στο πεδίο της τέχνης. Απέναντί τους ο Λούκατς υπερτερεί μεθοδολογικά, κατά το ότι εντάσσει τη συζήτηση της μουσικής σε μια συνολική μαρξιστική θεωρία για την αισθητική. (...)

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
γράφει ο Χρ. Κεφαλής, Εποχή (09/07/2023)

Δείτε τα περιεχόμενα και τον πρόλογο του βιβλίου.

Διαβάστε εδώ ένα απόσπασμα του βιβλίου στο info-war.gr.