Αύγουστος του 1912, λίγο πριν το ξέσπασµα του Α΄ Βαλκανικού Πολέµου. Η δεκαπεντάχρονη Υβόννη µένει ορφανή µετά τον ύποπτο θάνατο της µητέρας της και βρίσκεται αντιµέτωπη µε έναν εχθρικό περίγυρο και ένα αβέβαιο µέλλον που αποφασίζει να πάρει στα χέρια της. Με τη βοήθεια του βουλευτή Ιωσήφ Βαφόπουλου εγκαταλείπει το νησί της για να εργαστεί στην Αθήνα ως συνοδός της θείας του, της Ειρήνης Ρήγου, ελπίζοντας ότι εκεί θα βρει τον δρόµο για τη ζωή που της αξίζει.
Όµως η ιστορία της εποχής συµπλέκεται µε τα οικογενειακά µυστικά, τις ατοµικές τραγωδίες, τους πόθους και τις ραδιουργίες των ανθρώπων που την περιβάλλουν και η Υβόννη οδηγείται σε γνώσεις και αποφάσεις που δεν θα φανταζόταν ποτέ. Εναντιώνεται σε κάθε συνωµοσία που την απειλεί κρυµµένη στο παρόν της ή στο παρελθόν των άλλων, ανακαλύπτει τον υπόγειο ρόλο του άντρα που τη βοήθησε και µαθαίνει να µισεί όσο χρειάζεται για να γίνει η ίδια µηχανορράφος και τιµωρός.
Το µυθιστόρηµα "Την εποχή που τα φίδια αλλάζουν δέρµα" είναι ο καθρέφτης ενός κόσµου πλάνης και υποκρισίας, όπου οι ήρωες κινούνται στα όρια του κυνισµού και της σκληρότητας, καθώς ελίσσονται και µεταµορφώνονται ακατάπαυστα, αλλά και µια γλαφυρή απεικόνιση της ζωής στην αριστοκρατική Αθήνα των αρχών του εικοστού αιώνα.
Απόσπασμα από το βιβλίο:
Κι όταν της διάβαζε, δεν έδειχνε ούτε ευχαριστηµένη ούτε δυσαρεστηµένη. Τίποτα δεν έδειχνε. Κανένα συναίσθηµα, ακόµα κι αν η ιστορία βρισκόταν στο πιο κρίσιµο σηµείο. Μόνο την κοίταζε διερευνητικά, αδιάκριτα. Κι αν τη σταµατούσε για να µιλήσει, έµοιαζε σαν να σκεφτόταν και κάτι άλλο. Ένιωθε απέχθεια για τους αισθηµατίες και τους ροµαντικούς, «οι αισθηµατολογίες είναι κουραστικές και άχρηστες και τη ζωή την παίρνεις καταπώς έρχονται τα πράγµατα», επισήµαινε µε αυστηρότητα, σαν να ευθυνόταν η Υβόννη όποτε τύχαινε και ξέφευγε προς τα κει η υπόθεση. Μια οργή κρυβόταν στα λόγια της Ειρήνης, τα µάτια της σκοτείνιαζαν και την έπιανε τρεµούλα, όπως όταν νευριάζεις γιατί θυµάσαι κάτι που δεν θες. «Σταµάτα», έλεγε και ήταν δυσάρεστη κι απωθητική η σιωπή που µεσολαβούσε, µέχρι να συνεχίσουν. Αυτό το απαγορευµένο και το απόκρυφο, που την εξέθετε ακόµα στα µάτια του εαυτού της, θα το έκανε βούκινο η Υβόννη όταν το µάθαινε, λίγα χρόνια αργότερα, βγάζοντας όλο το άχτι της για όσα υπέµενε εκείνες τις ώρες.
Ακούστε εδώ τη συνέντυεξη της Μαρώς Κάργα στη Δέσποινα Βασιλειάδου για το Limnos FM 100.
Μυστικά και Ψέματα
γράφει ο Σ. Χατζηθεοδώρου, περιοδικό Αναγνώστης
(...) Στο τελευταίο μυθιστόρημα, Την εποχή που τα φίδια αλλάζουν δέρμα (Τόπος 2024), η δράση εξελίσσεται στο νησί που δεν ονομάζεται αλλά αφήνει να εννοηθεί πως είναι η Λήμνος, στην Αίγινα ως τόπος αναψυχής της αστικής τάξης και στην Αθήνα των βόρειων προαστείων, λίγες μέρες πριν την έναρξη του πρώτου βαλκανικού πολέμου.
Όπως πολλές φορές συμβαίνει στα μυθιστορήματα για να ξεκινήσει μια ιστορία οφείλει κάποιος να αιμορραγήσει, εδώ υπάρχει η πρίπτωση της Υβόννης. Αγνώστου πατρός-ή μήπως γνωστού -στα δεκαπέντε της χρόνια χάνει την μητέρα της ξαφνικά,από θάνατο μυστηριώδη και ύποπτο. Μεγαλώνει απότομα.Μετατρεπεται σε γυναίκα,προκλητική και ερωτεύσιμη παρά την αγουρίλα της. Σκληραίνει το μέσα της ,βάζει στόχο να βρει τον αίτιο και να πάρει εκδίκηση.
Στο νησί ασφυκτιά πλέον, τής είναι στενό το πλαίσιο. Μετά από κάποιες αποτυχημένες προσπάθειες να μετακομίσει σε μακρινούς συγγενείς στο Κάιρο,καταλήγει με τη βοήθεια τοπικού παράγοντα στην Αθήνα ως υπηρεσία και συνοδός αστής κυρίας.Εμπλεκόμενη στα ‘μυστικά και ψέματα ‘της νέας ευρύτερης οικογένειας μετατρέπεται σιγά σιγά από θύμα σε κυνηγό.Σκακίστρια με υψηλό επίπεδο τακτικισμών. Αφού δέχεται και γίνεται παρένθετη μητέρα,αντικαθιστώντας την στέρφα νύφη, γνωρίζει πως το παιχνίδι έχει γείρει προς τη μεριά της.Η κορύφωση και η έξοδος του βιβλίου που δεν θα αποκαλύψω ανήκουν στις αρετές του βιβλίου.
Η Μαρώ Κάργα γράφει ένα μυθιστόρημα για τα όρια του ψυχισμού της ανθρώπινης ύπαρξης. Πάθη,ραδιουργίες, υπόγειες διαδρομές,μηχανορραφίες ανθρώπων ,έναν και πλέον αιώνα πίσω,αλλά και τόσο σημερινό.Οι ήρωες όλοι αληθινοί και ζωντανοί ακροβατούν ανάμεσα στο καλό και στο κακό, κατοικώντας στην αντινομία των ρόλων τους.Το μειδίαμα της ηρωίδας στην τελευταία φράση του βιβλίου φανερώνει πως παρόλα τα δεινά, παραμένει μια ηττημένη νικήτρια.
Στα θετικά της συγγραφέως η δουλειά που έχει κάνει -όπως και στα προηγούμενα βιβλία της-όσο αφορά το ιστορικό πλαίσιο.Τα απόνερα του Κριμαικού πολέμου και η Αγγλογαλλική κατοχή της Αθήνας, η πτώχευση του1893,το κρητικό ζήτημα και ο πόλεμος του1897,το Γουδί,η δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου και πολλά άλλα,ως πολιτική τοιχογραφία επηρεάζουν και καθορίζουν στάσεις και ψυχισμό των ηρώων.
Η γραφή του βιβλίου τριτοπρόσωπη,ρεαλιστική,αβίαστη,ενίοτε σαρκαστικά ωμή,φροντίζοντας την ομαλότητα της αφήγησης. Λιτή,αφού αποφεύγει εκφράσεις που κάνουν θόρυβο και άσκοπες περιγραφές.
Διαβάστε την παρουσίαση εδώ
Σ. Χατζηθεοδώρου, περιοδικό Αναγνώστης (30/08/2024)
Γράφει η Δέσποινα Δούκα για το fractal
Υπάρχει φως στον κόσμο των ηρώων του βιβλίου; Επέρχεται λύτρωση; Υπάρχουν περιθώρια ευτυχίας στη ζωή τους; Πού σταματά η δίψα για δικαίωση και πού ξεκινά η ανεξέλεγκτη αγριότητα; Σε αυτά και άλλα ερωτήματα καλείται να δώσει τις απαντήσεις του ο αναγνώστης, στο πλαίσιο της αισθητικής απόλαυσης που αποκομίζει συμ-βιώνοντας ενσυναισθητικά με τους ήρωες της «εποχής που τα φίδια αλλάζουν δέρμα».
Το νέο μυθιστόρημα της Μαρώς Κάργα (Εκδόσεις Τόπος, 2024) έχει τίτλο αναγνωστικά δελεαστικό: Την εποχή που τα φίδια αλλάζουν δέρμα. Ως γνωστόν, τα φίδια αλλάζουν δέρμα επανειλημμένα, κάθε φορά που μεγαλώνουν. Η «έκδυση» και το αποτέλεσμά της, το «πουκάμισο που αφήσανε τα φίδια / κίτρινο μες στα πράσινα τριφύλλια» κατά τον Γιώργο Σεφέρη,1 είναι συχνότερη όσο νεότερο είναι το φίδι. Η συχνότητα ποικίλλει με βάση το είδος και τους ρυθμούς ανάπτυξης. Όταν το φίδι αλλάζει δέρμα, σταματά να τρέφεται και αποσύρεται σε ασφαλή μέρη με υγρασία.
Σαν φίδια που αλλάζουν δέρμα προβάλλουν οι χαμαιλεοντικοί χαρακτήρες του βιβλίου με κεντρικό πρόσωπο την Υβόννη. Παιδί της συναλλαγής, θύμα συμφερόντων, ζει αποτραβηγμένη σαν τα φίδια το εκάστοτε μαρτύριο που η ευρύτερη κοινωνία και η μικροκοινωνία τής επιβάλλουν. Φορέας μιας αφοπλιστικής ομορφιάς ανάμεικτης με αναίδεια, ειρωνεία και υπέρμετρη φιλοδοξία, αξιοποιεί τα όπλα που θέτει η εποχή στη διάθεση των γυναικών, για να τιμωρήσει και να εκδικηθεί: τον σαρκικό έρωτα χωρίς ενδοιασμούς και όρια, την πονηριά, τον υπολογισμό, τη χειριστικότητα, την υποκρισία. Η αγάπη, η συμπάθεια, δεν έχουν θέση στον κόσμο της, στον κόσμο της ελληνικής επαρχίας αλλά και της ελληνικής καλής κοινωνίας του αθηναϊκού κέντρου κατά τις παραμονές και την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
(,,,) Για τη σύνθεση του σκηνικού, τη μοίρα και τη δράση των χαρακτήρων, η αφήγηση συνδυάζεται με την περιγραφή και εναλλάσσεται με τον διάλογο, τον εσωτερικό μονόλογο και την επιστολή. Τα χρονικά επίπεδα διαπλέκονται, με κυρίαρχο το αφηγηματικό παρόν της πενταετίας 1912-1916, η πορεία του οποίου σηματοδοτείται με ακριβή χρονικά ορόσημα, ενώ συχνές είναι οι αναδρομές στο παρελθόν αλλά και οι προσημάνσεις. Το βιβλίο ξεκινά τον Αύγουστο του 1912 με αναφορές σε γεγονότα που συνέβησαν 15 χρόνια πριν. Στις πρώτες 158 σελίδες η δράση βαίνει παράλληλα στη Λήμνο και την Αθήνα, για να μεταφερθεί έκτοτε στην Αθήνα. Εδώ ο χώρος είναι η περιοχή του αθηναϊκού κέντρου με τα αρχοντόσπιτα της καλής κοινωνίας στη Δεξαμενή και κάτω από την Ακρόπολη, η Κηφισιά και η Αίγινα. Με μια σύντομη παρενθετική μετάβαση στη Λήμνο, θα μείνουμε στην πρωτεύουσα, ενώ προς το τέλος του βιβλίου εντοπίζεται μια σημαίνουσα σύντομη επάνοδος στο νησί. Οι εκ των αποκαλύψεων αναφορές θα μας πάνε πίσω, στο β΄ μισό του 19ου αιώνα. Το βιβλίο θα κλείσει με σύντομη αναφορά σε συμβάντα του 1919. (...)
(..) Τα ιστορικά γεγονότα βιώνονται υπό το πρίσμα του συμφέροντος, ηθική δεν υπάρχει, φιλοπατρία δεν υπάρχει, η θρησκευτική πίστη καταγράφεται ως φενάκη. Ένας κόσμος χρεωκοπημένος. Όπως και ο κόσμος της Αθήνας, ο κόσμος του «νησιού» δεν είναι καθόλου αθώος, πορεύεται με το πάθος, το μίσος, τη σκοπιμότητα, το κουτσομπολιό και το συμφέρον.
(...) Η γλώσσα μεταμορφώνεται με τη σειρά της για να αποτυπώσει τον πλούτο της περιγραφής χώρων και ενδυμάτων, για να εκφράσει ωμά την ανηθικότητα των προσώπων ή για να παραστήσει ανενδοίαστα τις σκέψεις των χαρακτήρων και τις τολμηρές ερωτικές σκηνές, το συναισθηματικό και ηθικό κενό, τον κυνισμό.
Διαβάστε την βιβλιοκριτική εδώ
γράφει η Δέσποινα Δούκα για το fractalart.gr (02/12/2024)
***
Παρακολουθήστε την παρουσίαση του βιβλίου «Την εποχή που τα φίδια αλλάζουν δέρμα» της Μαρώς Κάργα στη ΔΕΒΘ (Κυριακή 19 Μαΐου 2024)
Ομιλητές:
Χαρούλα Αποστολίδου, φιλόλογος και συγγραφέας, Κώστας Παλούκης, συγγραφέας και διδάκτορας νεότερης ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, και η συγγραφέας του μυθιστορήματος Μαρώ Κάργα.
Αποσπάσματα του μυθιστορήματος διάβασαν οι «Παραβάτες της σκηνής».
Τραγούδι: Αρετή Τάχου, σοπράνο Μουσική αφήγηση: Νάντια Φιλιπποπούλου
Συντονισμός: Βάνα Βουρτσάκη, σκηνοθέτρια και συγγραφέας
***
Διαβάστε εδώ τις πρώτες σελίδες του μυθιστορήματος.
Ακούστε εδώ μια συνέντευξη της Μαρώς Κάργα στην Ιωάννα Ταραμπίκου, εκπομπή Πολιτισμένα, Ερτ Πρώτο (συνέντευξη στο 1:04:30, 16/06/20024)
Προσθήκη στο καλάθι
