ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΥΔΟΞΟΥ: 33210707
1η έκδοση: Ιανουάριος 2013

Έβερεστ, Σέρπα, απόπειρες κατάκτησης της υψηλότερης κορυφής του κόσµου. Αυτά, ίσως, έρχονται στο νου του έλληνα αναγνώστη για το Νεπάλ, τη µικρή αυτή χώρα της Ν.Α. Ασίας. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια το Νεπάλ έγινε ο τόπος ενός ξεχωριστού πολιτικού «θαύµατος». Το βιβλίο επιχειρεί να εξηγήσει την πολιτική εξέλιξη αυτού του κράτους από τη στιγµή της συγκρότησής του µέχρι και την κατάρρευση της µοναρχίας και την εκλογική νίκη του µαοϊκού κοµµουνιστικού κόµµατος που επί δέκα χρόνια µαχόταν ένοπλα τις νεπαλέζικες κυρίαρχες τάξεις. Για να γίνουν κατανοητοί οι κοινωνικοί µετασχηµατισµοί που οδήγησαν σε αυτήν την έκβαση δεν παρουσιάζεται µόνο η νεπαλέζικη πολιτική ιστορία αλλά αναδεικνύεται και η σηµασία που είχε ο ινδουισµός και το σύστηµα των καστών στη διαµόρφωση της νεπαλέζικης κοινωνικής πραγµατικότητας. Παράλληλα, µελετώνται πρόσθετα στοιχεία όπως το σύστηµα εθνοτικής κυριαρχίας, οι κοινωνικές ανισότητες καθώς και ο πατριαρχικός χαρακτήρας της κοινωνίας του Νεπάλ σε συνδυασµό µε τη δηµιουργία και ανάπτυξη του νεπαλέζικου αριστερού κινήµατος. Για τον συγγραφέα η κατανόηση από την πλευρά του µαοϊκού κοµµουνιστικού κινήµατος των ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζει η νεπαλέζικη κοινωνία (εθνοτισµός, φυλετισµός, πατριαρχία, καστικές διαφοροποιήσεις, ταξικές και περιφερειακές ανισότητες) θα οδηγήσει στη γρήγορη ενίσχυσή του και συνακόλουθα στην κρίση του συστήµατος κοινωνικής και πολιτικής εξουσίας που υπήρχε µέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα.

Ακούστε εδώ τη συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου στο ραδιοφωνικό σταθμό "Στο κόκκινο".

Διαβάστε εδώ ένα άρθρο στην Αυγή για το βιβλίο και την ιστορική εξέλιξη του Νεπάλ.

Ακούστε εδώ τη συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου, στο ραδιοφωνικό σταθμό "Αθήνα 98.4", και τον δημοσιογράφο Κώστα Ράπτη, για την εκπομπή "Δεν είναι αυτές ειδήσεις" (10/09/2025).

Συνέντευξη στη Δέσποινα Ιωαννίδου για τα Μακεδονικά Νέα
Νεπάλ: Το «γαϊτανάκι» των πολιτικών αλλαγών, η διαφθορά,
η φτώχεια και το τοπίο μετά την εξέγερση των νέων

Θολό παραμένει το τοπίο για την επόμενη μέρα στο Νεπάλ, μετά τις βίαιες συγκρούσεις που εκδηλώθηκαν στη διάρκεια των διαδηλώσεων της GEN Z κατά της διαφθοράς και του νεποτισμού.
Για τα βαθύτερα αίτια που κατέβασαν τους νέους του Νεπάλ στους δρόμους μίλησε στα Μακεδονικά Νέα ο κ. Σπύρος Σακελλαρόπουλος, Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου με γνωστικό αντικείμενο «Κράτος και Πολιτική Θεωρία».

Όπως εξήγησε «το Νεπάλ είναι μια χώρα πάρα πολύ φτωχή, από τις φτωχότερες του κόσμου. Το γεγονός ότι υπήρξαν κάποιες αλλαγές την τελευταία 15ετία, δηλαδή από την πτώση της μοναρχίας μέχρι σήμερα, δεν έλυσε το βασικό πρόβλημα. Ήταν… ασπιρίνη στον καρκίνο. Την ίδια στιγμή ο μισός πληθυσμός είναι κάτω των 25 ετών με έντονο το πρόβλημα της φτώχειας και της έλλειψης προοπτικών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός Νεπαλέζων να εγκαταλείπει τη χώρα για να εργαστεί στο εξωτερικό, στην Ινδία είτε σε άλλες χώρες.

Μια άλλη παράμετρος είναι το πολύ αυταρχικό καθεστώς. Ακόμη και η ''μεταπολίτευση­'' που ακολούθησε μετά το 2006 δεν οδήγησε σε μια σχέση εμπιστοσύνης των πολιτικών κομμάτων με τα λαϊκά στρώματα, καθώς άρχισε να επικρατεί ένα καθεστώς διαφθοράς. Τα πολιτικά κόμματα -από τους φιλοβασιλικούς μέχρι τους μαοϊκούς- μπορεί να έχουν πολύ μεγάλες διαφορές μεταξύ τους ωστόσο αυτό που τους ενδιέφερε περισσότερο ήταν η νομή της εξουσίας και τα αντίστοιχα οφέλη που έχει κανείς από αυτό παρά η χάραξη σαφών πολιτικών κατευθύνσεων. Αυτό οδήγησε την τελευταία 17ετία στην εναλλαγή των κυβερνήσεων ανά εξάμηνο, ανά οκτάμηνο ακόμη και ανά τρίμηνο. Και εκεί έβλεπε κανείς κόμματα με εντελώς διαφορετικό προσανατολισμό να συμμαχούν σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Να διασπώνται, να προχωρούν σε πολιτική συμμαχία με άλλο κόμμα το οποίο επίσης υφίστατο μια νέα διάσπαση κ.ο.κ.. Είναι χαρακτηριστικό πως η αμέσως προηγούμενη κυβέρνηση είχε συμμαχίσει με φιλοβασιλικούς, δηλαδή με τους αντιπάλους της. Πρόκειται για ένα ''γαϊτανάκι'' πολιτικών αλλαγών που όμως δεν προσέφερε τίποτα στον κόσμο». 

Αυτές οι συμμαχίες, πρόσθεσε ο κ. Σακελλαρόπουλος, προκάλεσαν δυσαρέσκεια στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα και αυτό αποτυπώθηκε και στις εκλογές 2022 και στη μεγάλη αύξηση της αποχής. Επίσης στις δημοτικές εκλογές που διεξήχθησαν την ίδια χρονιά στην πρωτεύουσα του Νεπάλ, Κατμαντού, νικητής αναδείχθηκε ένα πρώην ράπερ, ο 35χρονος Μπαλεντρά Σαχ ο οποίος εκλέχτηκε δήμαρχος έχοντας δηλώσει ανεξάρτητος, χωρίς στήριξη κάποιου κόμματος και έχοντας υποσχεθεί ότι θα πολεμήσει τη διαφορά. 

Η Κάρκι και ο ράπερ δήμαρχος

Κατά συνέπεια «η κρίση εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα, η διαφορά και η φτώχεια είναι οι βασικοί λόγοι που προκάλεσαν τις οργισμένες αντιδράσεις. Η απαγόρευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ήταν μόνο η αφορμή για να βγουν οι νέοι στους δρόμους». 

Ο κ. Σακελλαρόπουλος είναι επιφυλακτικός όσον αφορά τις φήμες που φέρουν ως την επόμενη πρωθυπουργό -μετά την παραίτηση του Κάντγκα Πρασάντ Όλι- την 73χρονη Σουσίλα Κάρκι, πρώην πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Νεπάλ, τη μοναδική γυναίκα που έχει αναδειχθεί σε αυτό το αξίωμα μέχρι σήμερα. Η Κάρκι δήλωσε προχτές ότι «αποδέχτηκε το αίτημα των διαδηλωτών της GenZ» να αναλάβει επικεφαλής της μεταβατικής κυβέρνησης της χώρας ωστόσο από χτες, σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδουν διεθνή μέσα ενημέρωσης, στο… κάδρο φαίνεται πως μπήκε και ο δήμαρχος του Κατμαντού, ο πρώην ράπερ Μπαλεντρά Σαχ ο οποίος προβάλει ως ο αγαπημένος των νέων για την εκπροσώπησή τους στην προσωρινή κυβέρνηση.

Οι όποιες μεταρρυθμίσεις... χάθηκαν μέσα στη διαφθορά

Η Κάρκι χαίρει σεβασμού στη χώρα, ενώ έχει δηλώσει πως όλες οι πλευρές θα πρέπει «να ενωθούν για να βρεθεί μια διέξοδος στην κρίση». Θα είναι, όμως, η 73χρονη η επόμενη αρχηγός της νέας κυβέρνησης; «Κρατάω μια μικρή επιφύλαξη. Υπάρχει η φήμη ότι θα αναλάβει η κυρία Κάρκι αλλά μέχρι στιγμής (σ.σ. το πρωί της Πέμπτης) αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί. Πρόκειται πάντως για ένα πολύ σοβαρό πρόσωπο, για μια προοδευτική προσωπικότητα που συμβολίζει και μια προοπτική αλλαγής. Δεν ξέρω όμως πώς θα καταλήξει», απαντά ο κ. Σακελλαρόπουλος υπενθυμίζοντας πως μέχρι πριν από λίγα χρόνια το Νεπάλ ήταν μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία. «Με τη συνταγματική μεταρρύθμιση συντελέστηκαν κάποιες προοδευτικές αλλαγές οποίες όμως χάθηκαν μέσα στην όλη διαφθορά. Και είναι πρωτοφανές για το Νεπάλ πως το 2017 εκλέχτηκε πρόεδρος της Δημοκρατίας μία γυναίκα και πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου, επίσης, γυναίκα (η Σουσίλα Κάρκι) ωστόσο αυτές οι προοδευτικές αλλαγές συνέπεσαν με αντιφάσεις».

Διόριζαν βουλευτές τις... γυναίκες τους

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει ο καθηγητής στο Πάντειο, σύμφωνα με το Σύνταγμα του Νεπάλ το 33% των βουλευτών πρέπει να είναι γυναίκες ωστόσο στις εκλογές οι υποψήφιες ήταν λιγότερες από τον απαιτούμενο αριθμό. Το πρόβλημα βρήκε τη λύση του στην… οικογενειοκρατία: Διορίστηκαν, μεταξύ άλλων, ως βουλευτές οι γυναίκες των ηγετών των κομμάτων! Και έτσι καλύφθηκε η προβλεπόμενη από το Σύνταγμα... ποσόστωση για τις γυναίκες στα βουλευτικά έδρανα.

Η επόμενη μέρα

Ο κ. Σακελλαρόπουλος είναι πολύ επιφυλακτικός και για το πώς θα διαμορφωθεί η επόμενη μέρα στο Νεπάλ. «Δεν μπορεί να υπάρξει ασφαλής πρόβλεψη μετά την εντυπωσιακή -από πολλές πλευρές- εξέγερση των νέων. Το πολιτικό σκηνικό είναι κατακερματισμενο και δεν υπάρχουν πολιτικά προγράμματα που να δείχνουν με σαφήνεια της κατεύθυνση της χώρας».

Το βέβαιο είναι πως «οι νέοι περιμένουν να δουν συγκεκριμένες αλλαγές: Αναδιανομή εισοδήματος, αυστηρή ποινικοποίηση της διαφθοράς και αλλαγή του πολιτικού προσωπικού με νέα πρόσωπα που θα έχουν άλλες αντιλήψεις για την εξουσία. Στο πλαίσιο αυτό μπορεί να δούμε καινούργια κόμματα ή αλλαγές στις ηγεσίες των υπαρχόντων κομμάτων».

Η Κίνα και η σχέση «έρωτα και μίσους» του Νεπάλ με την Ινδία

Πώς, όμως, παρακολουθούν Ινδία και Κίνα και γενικότερα η διεθνής κοινότητα τα όσα συμβαίνουν στο Νεπάλ; «Είναι πολύ πρόσφατα όλα αυτά για να έχουμε μια σαφή εικόνα. Δεν παρατηρείται ιδιαίτερη διπλωματική δραστηριότητα και όλοι είναι προσεκτικοί», τονίζει ο κ. Σακελλαρόπουλος και προσθέτει: «Η μεν Ινδία έχει πάρα πολύ μεγάλη επιρροή στο Νεπάλ. Όμως οι Νεπαλέζοι πάντα έχουν τον φόβο της ενσωμάτωσης της χώρας τους από την Ινδία. Είναι πολύ προσεκτικοί σε μια περίεργη σχέση ''έρωτα και μίσους''. Και όταν το Νεπάλ θέλει να αντιπαρατεθεί με την Ινδία ενισχύει τη σχέση του με την Κίνα. Από την άλλη από που ενδιέφερε πάντα και ενδιαφέρει τις ΗΠΑ είναι να μην περάσει το Νεπάλ στον έλεγχο της Κίνας». 

Ο πρώην -πλέον- πρωθυπουργός Όλι είχε φιλοκινεζικό προσανατολισμό, ωστόσο «τα τελευταία 17 χρόνια υπάρχει μια εναλλαγή στις κυβερνήσεις που είτε ''βλέπουν'' προς την Ινδία είτε προς την Κίνα». 

Μακεδονικά Νέα
Δέσποινα Ιωαννίδου (12/09/2025)

Συνέντευξη του συγγραφέα στο Militaire News (19/09/2025)

Τι συνέβη στο Νεπάλ; Πως και γιατί προέκυψε η λαϊκή οργή , που πήρε βίαιες διαστάσεις; Τι ζητά ο κόσμος και το απαίτησε με τρόπο που σόκαρε τη Δύση;
Ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος, καθηγητής στο Πάντειο, από το 2013 έχει γράψει το βιβλίο «Νεπάλ: Εθνότητες, Κάστες, Τάξεις στην κορυφή του κόσμου».
Η ιστορία πάντα έχει τη σημασία της στο παρόν και στο μέλλον. Και η ιστορία του Νεπάλ, μιας χώρας που στην Ελλάδα την έχουμε στο μυαλό μας μόνο ως τουριστικό προορισμό, έχει πολυτάραχη ιστορία. Κάποια κεφάλαια της ,θυμίζουν Ελλάδα.
Ο κ. Σακελλαρόπουλος μας παρουσιάζει το Νεπάλ και με όσα λέει απαντάται το ερώτημα «τι συνέβη στο Νεπάλ». Και βέβαια γιατί συνέβη.