1η έκδοση: Aπρίλιος 2025

Εξώφυλλο & Δελτίο τύπου

Ο πόλεµος στην Ουκρανία συµπύκνωσε αντιθέσεις που κυοφορούνταν δεκαετίες και προκάλεσε µια νέα ισορροπία δυνά­µεων. Οι Ηνωµένες Πολιτείες ξεκίνησαν τον πόλεµο από το 2014 κιόλας, µε το φασιστικό πραξικόπηµα του Ευρω-Μεϊντάν, για να διασφαλίσουν την πρωτοκαθεδρία τους, στοχεύοντας στο µοναδικό κράτος που θα µπορούσε, δυνητικά, να τις αµφι­σβητήσει. Η επανάσταση των σχιστολιθικών εξορύξεων επιτάχυνε την ανάγκη διακοπής των ενεργειακών σχέσεων Ρωσίας – ΕΕ και τον εξοβελισµό της Ρωσίας από την ευρωπαϊκή αγορά µέσω των οικονοµικών κυρώσεων. Το τρόπαιο της Ουά­σιγκτον ήταν η θωράκιση και αναβάθµιση την παγκόσµιας ηγεµονίας της.

Ο πόλεµος µετέτρεψε την ΕΕ σε άβουλο και πειθήνιο άθυρµα της Ουάσιγκτον. Η Ευρώπη παραιτήθηκε από κάθε φιλοδοξία να αποτελέσει ένα ανεξάρτητο κι ανταγωνιστικό στις ΗΠΑ ιµπεριαλιστικό κέντρο. Στο εσωτερικό της ΕΕ ο πόλεµος στην Ουκρανία έδωσε νέα ώθηση στη χρόνια αντιδραστική της στροφή, κανονικοποίησε τον νεοφασισµό και τη λογοκρισία, επισηµοποίησε τη Ρωσοφοβία και καταδίκασε σε πρόωρο θάνατο κάθε προσπάθεια αντιµετώπισης της κλιµατικής αλλαγής. Εµφάνισε ως αναγκαία την ανάδυση της πολεµικής οικονοµίας που απορροφά δισεκατοµµύρια ευρώ από τη δηµόσια υγεία και παιδεία.

Η Ουκρανία ακόµα κι αν δεν υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί για να ανοίξει την αυλαία µιας νέας εποχής πολέµων και βίας, φτώχειας και καταπίεσης µε πρωταγωνιστή τις ΗΠΑ.

Το βιβλίο παραθέτει τα ιστορικά και πρόσφατα πολιτικά γεγονότα που οδήγησαν στην πιο αιµατηρή σύγκρουση στη µετα­πολεµική Ευρώπη.

Διαβάστε εδώ απόσπασμα από τον Πρόλογο του βιβλίου (Προδημοσίευση, kommon.gr).

O Λεωνίδας Βατικιώτης αφηγείται στο Short Stories πώς έγραψε το βιβλίο «Ουκρανία – Το μεγάλο πλάνο», αποκαλύπτοντας όσα είδε και έμαθε στη διάρκεια του ταξιδιού του στην τυραννισμένη χώρα το 2023

 
   Ο Λεωνίδας Βατικιώτης συνομιλεί με τον Πάρι Καρβουνόπουλο, στο militaire.tv,
για το νέο του βιβλίο "Ουκρανία - Το μεγάλο πλάνο"
 

Συνέντευξη του Λεωνίδα Βατικιώτη, στη δημοσιογράφο Βασιλική Πετρούδη

Πατήστε εδώ για τη συνέντευξη του Λ. Βατικιώτη στο Κανάλι 1 και τον Ν. Μπαρδούνια για το βιβλίο του «Ουκρανία – Το μεγάλο πλάνο»

Συνέντευξη στον Γιώργο Σαχίνη 
Ένα βιβλίο ανάλυσης για Ουκρανία κι από το Κασμίρ έως την Γάζα, η Ευρώπη & η Ελλάδα
Ο δημοσιογράφος- ερευνητής και οικονομολόγος Λεωνίδας Βατικιώτης σε μια αναλυτική συζήτηση
στον 98.4 με αφορμή το νέο του βιβλίο από τις εκδόσεις "Τόπος" με τίτλο :
" Ουκρανία – Το μεγάλο πλάνο, ακόμα κι αν δεν υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί".

Ο Λεωνίδας Βατικιώτης επισημαίνει εισαγωγικά ότι στο βιβλίο του για την Ουκρανία, κατά σύμπτωση αλλά όχι τυχαία ανάλυση, εισαγωγικά δίνετε το ιστορικό προηγούμενο του Κασμίρ, ως κατάσταση μόσχευσης από μια μεγάλη κάποτε αποικιοκρατική δύναμη παγκόσμιας παρέμβασης την Βρετανική Αυτοκρατορία. Όπως λέει, η Ουκρανία ακόμα κι αν δεν υπήρχε έπρεπε να εφευρεθεί, και εφευρέθηκε, για να πλήξει την Οκτωβριανή Επανάσταση μετά το 1917, για να αποσταθεροποιήσει τα καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού» μετά το 1945, για να νομιμοποιήσει την άνοδο και την κανονικοποίηση του φασισμού στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, για να συμβάλει στην περικύκλωση της Ρωσίας, για να εντείνει τις κεντρομόλες δυνάμεις στο ΝΑΤΟ και να διευρύνει τον αριθμό των μελών του, για να αυξηθούν οι πολεμικές δαπάνες στην Ευρώπη και να εμφανιστεί ως αναγκαία κι επιβεβλημένη η ανάδυση της ευρωπαϊκής πολεμικής οικονομίας, για να διακόψει την ενεργειακή συνεργασία της Ευρώπης με τη Ρωσία, για να διευκολύνει την ενεργειακή απόβαση των ΗΠΑ στην Ευρώπη, για να δώσει επιπλέον λόγο ύπαρξης στο ΔΝΤ, για να προσφέρει ασύλληπτα κέρδη στις αμερικανικές κυρίως πολυεθνικές του πολέμου, της αγροδιατροφής και άλλων, για να εμφανίσει ως δικαιολογημένη τη λογοκρισία, τις απαγορεύσεις, τη ρωσοφοβία κι άλλα πολλά.

Το βιβλίο αποτελείται από τέσσερα μέρη. Στο πρώτο μέρος περιγράφονται τα γεγονότα στην Ανατολική Ευρώπη από τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991 ως τα δραματικά γεγονότα του Ευρωμεϊντάν το 2014. Το δεύτερο μέρος εστιάζει στην ιστορία της περιοχής.

Το τρίτο μέρος περιγράφει τα γεγονότα και τις δυνάμεις που οδήγησαν από το Ευρω-μεϊντάν το 2014 στον πόλεμο του 2022, αναδεικνύοντας τον ρόλο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Το τελευταίο μέρος εστιάζει στις αλλαγές που οδήγησαν στον πόλεμο και στις αλλαγές που αυτός πυροδότησε με τη σειρά του, με επίκεντρο την ενέργεια, το ΔΝΤ, τις σχέσεις της Ευρώπης με την ΕΕ, τον ρόλο της Ελλάδας και, τέλος, τον σύγχρονο ιμπεριαλισμό. Ο Λεωνίδας Βατικιώτης , μιλάει ακόμη για τις δραματικές εξελίξεις σε βάρος του Παλαιστινιακού λαού στη Γάζα, αλλά και το αρνητικό κλίμα για τις κοινωνίες όπως σωρεύεται στην Ευρώπη με την μετατροπή της σε οικονομία πολέμου.

Ακούστε τη συνέντευξη εδώ
Γ. Σαχίνης (07/05/2025),ράδιο ​98.4

Λεωνίδας Βατικιώτης στο Documento-συνέντευξη στον Θανάση Καραμπάτσο
 Η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της ηττήθηκαν

Ο «Τραμπ περισσότερα κοινά στοιχεία έχει με τον Ζελένσκι παρά με τον Πούτιν» τονίζει στο Documento ο δημοσιογράφος και οικονομολόγος Λεωνίδας Βατικιώτης, με αφορμή τις διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη και την κυκλοφορία του βιβλίου του «Ουκρανία – Το μεγάλο πλάνο. Ακόμα και αν δεν υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί» από τις εκδόσεις Τόπος. «Κάθε μέρα που περνάει η Ρωσία προελαύνει όλο και πιο βαθιά και βρίσκεται με περισσότερα διαπραγματευτικά πλεονεκτήματα» σημειώνει για τις εξελίξεις, από τις οποίες, όπως επισημαίνει, η Ελλάδα θα βγει χαμένη μαζί με το κράτος πρόνοιας της ΕΕ.

Η στάση στις διαπραγματεύσεις και η ιστορική εξέλιξη στον πόλεμο της Ουκρανίας καταδεικνύουν έναν proxy war με ενορχήστρωση των ΗΠΑ. Ο Τραμπ αποφασίζει και ο Ζελένσκι εκτελεί, ακόμη και για τις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη;
Ο πόλεμος διεξάγεται δι’ αντιπροσώπων (proxy war) μόνο από την πλευρά της Δύσης, δεδομένης της γενναιόδωρης υποστήριξης της Ουκρανίας από τουλάχιστον 50 επιπλέον κράτη. Η άλλη πλευρά, της Ρωσίας, πολεμάει μόνη της ή σχεδόν μόνη της. Συνεπώς δεν είναι και για τις δύο πλευρές του μετώπου πόλεμος δι’ αντιπροσώπων. Πράγματι, όπως γράφτηκε, για τη μετάβαση του Ζελένσκι στην Κωνσταντινούπολη πίεσαν οι ίδιες οι ΗΠΑ. Ωστόσο, και ο Τραμπ περισσότερα κοινά στοιχεία έχει με τον Ζελένσκι παρά με τον Πούτιν. Στην πλευρά της Ουκρανίας στέκεται, αλλά με τους δικούς του όρους…
Η ΕΕ επιδίωξε να παραμείνει στον πόλεμο για να τον εκμεταλλευτεί στην κατεύθυνση επιτάχυνσης πολλών αντιδραστικών αλλαγών που κυοφορούνταν εδώ και χρόνια και τέθηκαν επιτακτικά μετά την κρίση του 2008, που εξακολουθεί να είναι άλυτη. Αυτήν τη διαδικασία πολύπλευρης εκμετάλλευσης της Ουκρανίας από τη Δύση και κυρίως από την ΕΕ περιγράφω στο βιβλίο μου. Και φυσικά η επιλογή παραμονής στον πόλεμο, ο «μουντζούρης» όπως λέτε, συνοδεύεται από τεράστιο οικονομικό κόστος που θα πληρώσουν οι λαοί.(...)

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Θ. Καραμπάτσος για το Documento (20/05/2025)

Γράφει ο Αντώνης Παπαγιαννίδης για το kreport

(...) Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της δουλειάς του Λ. Βατικιώτη, δημοσιογράφου αλλά και με  ακαδημαϊκές/ερευνητικές περγαμηνές, είναι ότι ενώ η ματιά του είναι γεωπολιτική (και ασφαλώς έχει μια βαθύτερη παραδοχή ιστορικής ανάγνωσης: Το «η Ουκρανία ακόμη κι αν δεν υπήρχε έπρεπε να εφευρεθεί» το αποτυπώνει αυτό πολύ συγκεκριμένα), πέρα από τη μελέτη και διασταύρωση πηγών, περιέλαβε επιτόπια έρευνα και μακρά σειρά προσωπικών συζητήσεων. Ξεκίνησε η κυρίως δουλειά και συγγραφή του βιβλίου μετά την «πυροδότηση εκρηκτικού υλικού δεκαετιών» στις 24 Φεβρουαρίου, ενώ κορυφώθηκε το 2024, επιλέγοντας συνειδητά να μην επηρεάζεται από την πορεία του πολέμου στο μέτωπο. Ή τις τοποθετήσεις των Δυνάμεων, πέρα δηλαδή από τα άμεσα εμπλεκόμενα μέρη Ουκρανία-Ρωσία. Σ’ αυτήν ακριβώς την συλλογή και παράθεση υλικού για το «πριν», βρίσκεται για μας ο κύριος πλούτος του βιβλίου.

Θα συναντήσει ο αναγνώστης στο αρθρωτό αυτό βιβλίο στοιχεία που είναι απίθανο να έχει «επισκεφθεί» με την παραδοσιακή προσέγγιση. Έτσι, π.χ. η πόλη Ντονέτσκ αρχικά ονομαζόταν Ιούζοβκα (από τον Ουαλλό μηχανικό Χιουζ, που ξεκίνησε εδώ το πρώτο εργοστάσιο που σημάδεψε την μοίρα της), ύστερα Σταλίνο (όχι μόνο από την Ιωσήφ Βησσαριώνοβιτς Τζουγκασβίλι, αλλά και από… τον χάλυβα), με τελική μετονομασία σε Ντονέτσκ λόγω… αποσταλινοποίησης. Ενώ η ευρύτερη περιοχή του Ντονμπάς προέρχεται από την «ανθρακούχα λεκάνη του Ντονέτσκ». Καταγράφει ο Βατικιώτης: «Μαζί με τον ορυκτό πλούτο, στους ανθρώπους του Ντονμπάς αναπτύχθηκε ένα κλίμα ανυπότακτο και εξεγερτικό». Στην γειτονική περιφέρεια του Λουγκάνσκ γεννήθηκε και ο Αλεξέι Σταχάνοβ, με εξόρυξη άνθρακα 14 φορές πάνω από την νόρμα του «Κάθε εργάτης μπορεί να γίνει Σταχάνοβ» κατά τον Μολότοφ. Όμως αυτό είχε σημαντικές επιπτώσεις στην δομή της εργατικής τάξης, την κρατική/διευθυντική επιβολή (και αυθαιρεσία).  Όταν ένας λαός έρχεται σε αντιπαράθεση ήδη με τον Λένιν, δύσκολα θα κάνει πίσω όταν πάει να στιγματισθεί ως «εχθρός λαός» από το Κίεβο…

Διόλου απλή ευθύγραμμη και η συζήτηση για την παραχώρηση του Ντονέτσκ στην Ουκρανία, ως ένα εργατικό/κομμουνιστικό αντίβαρο προς μια βασικά αγροτική/συντηρητική Ουκρανία. Αυτού του είδους οι αναφορές δίνουν στην προσέγγιση του Βατικιώτη ένα βάθος που το ξαναβρίσκει κανείς στην προσέγγιση των φασιστικών/νεοναζιστικών κινημάτων στην Ουκρανία (σοβιετική αφίσα της δεκαετίας του ΄50 δείχνει Ουκρανούς φασίστες να ζητούν οικονομική βοήθεια από τις ΗΠΑ) μέχρι και την δημιουργία του μετέπειτα γνώριμου και σ’ εμάς Τάγματος Αζόφ. Αντίστοιχα, στην τοποθέτηση για την «Πορτοκαλί επανάσταση» στην Ουκρανία σε ένα αντίστοιχο φόντο Σερβίας ή Γεωργίας κοκ, και την προσέγγιση της κρίσης που οδήγησε στις διαδηλώσεις του «Ευρωμεϊντάν», όταν τέθηκε σε αμφισβήτηση η Εταιρική Συμφωνία με την ΕΕ. (Μέρος, θυμίζει ο Βατικιώτης, «αμφίπλευρης διεύρυνσης» της Ουκρανίας προς Ρωσία και προς ΕΕ, πλην με τον Ρομάνο Πρόντι να εκτιμά ότι «η Ουκρανία είναι τόσο πιθανό να μπει στην ΕΕ, όσο και η Νέα Ζηλανδία»).

Δεν είναι ανάγκη να ακολουθήσει κανείς όλη την συλλογιστική του Λ. Βατικιώτη – που, ασφαλώς, καταλαμβάνει και τις πολύνεκρες διαδηλώσεις και πράξεις καταστολής του Φεβρουαρίου 2014 στο Μεϊντάν – πλην τα στοιχεία που προσάγει/καταθέτει δείχνουν τουλάχιστον ένα πράγμα: ότι η πορεία από τις ταραχές του 2014 και μέχρι την Ρωσική επέμβαση/εισβολή του 2022 δεν είναι μια πορεία που βρέθηκε σε εξέλιξη χωρίς εξήγηση και βαθύτερα αίτια. Με ενδιάμεσους – καίριους – σταθμούς την εξέλιξη του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης, ή ακόμη την διεκδίκηση των πόρων της Ουκρανίας. Πολύ πριν τις σπάνιες γαίες του Τραμπ, ήταν η αγροτική γη: «σε όλο τον πλανήτη, δυο ζώνες «μαύρης γης» υπάρχουν, στην Ουκρανία και τον Καναδά», έδινε 8% του ΑΕΠ και 17% της απασχόλησης στην Ουκρανία πριν τον πόλεμο, με διεκδίκησή της από Cargill, Toepfer, ADM, Bunge και με αγροτεχνολογία Monsanto και DuPont…

Για τον Λεωνίδα Βατικιώτη, «στο έδαφος της Ουκρανίας ξεδιπλώνεται μια σύγκρουση μεταξύ καπιταλιστικών κρατών». Αιφνιδιάζει η διατύπωση, πλην… και η Ρωσία «καπιταλιστική χώρα είναι, και η κυβέρνησή της μια αστική κυβέρνηση με αυταρχικά χαρακτηριστικά», απέναντι στον «φιλελεύθερο καπιταλισμό της Δύσης». (...)

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ
Kreport (03/06/2025)

Λεωνίδας Βατικιώτης: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση συντηρεί τον πόλεμο στην Ουκρανία…»
Συνέντευξη στον Λάμπρο Αναγνωστόπουλο για το larissanet.gr

Κε Βατικιώτη ποια ανάγκη σας ώθησε στην έρευνα και εν τέλει στη συγγραφή αυτού του βιβλίου;
Παρακολουθώ στενά το θέμα της Ουκρανίας, αρθρογραφώντας για θέματα διεθνών, περισσότερα από 20 χρόνια. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου και πολύ πιο έντονα μετά την πρόσφατη κλιμάκωση, έκρινα αναγκαίο ότι η στάση του κάθε πολίτη απέναντι στον πόλεμο πρέπει να λάβει υπόψη της μια σειρά από γεγονότα που ξεπερνούν κατά πολύ χρονικά την τρέχουσα διαμάχη και τοπικά τα γεωγραφικά όρια της Ουκρανίας. Εκτείνονται από την ανάδυση, εκ του μηδενός, του Ντονμπάς ως βιομηχανικού κέντρου και καρδιά τη Ρωσίας αρχικά και της Σοβιετικής Ένωσης στη συνέχεια, περνούν από τις συμφωνίες διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης και φτάνουν στον πλανητικό αγώνα που διεξάγουν οι ΗΠΑ για να διατηρήσουν την παντοκρατορία τους. Πλευρά και μάλιστα καθοριστική επί τουλάχιστον τέσσερις θητείες τριών αμερικανών προέδρων αυτού του αγώνα ήταν η Ουκρανία, ως αιχμή του αμερικανικού δόρατος… Η παράθεση όλων αυτών των ιστορικών γεγονότων, δυναμικών και αντιθέσεων επέβαλε τη συγγραφή του βιβλίου «Ουκρανία – το μεγάλο πλάνο, ακόμα και αν δεν υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί» (εκδ. Τόπος).

Λέτε ότι η Ουκρανία ακόμα κι αν δεν υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί για να ανοίξει την αυλαία μιας νέας εποχής πολέμων και βίας, φτώχειας και καταπίεσης με πρωταγωνιστή τις ΗΠΑ. Ποια είναι η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε όλο αυτό;
Αρχικά η ΕΕ, καίτοι συνεργαζόταν στενά με τις ΗΠΑ για την ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης της Ουκρανίας το 2014, υιοθετούσε μια πιο ήπια στάση. Ποιος ξεχνάει την απάντηση της Βικτόριας Νούλαντ το 2014 «fuck the EU»; Η στάση της ΕΕ άλλαξε το 2022, ενώ από το 2024 υιοθέτησε μια εκ βάθρων διαφορετική πολιτική αναλαμβάνοντας να υποκαταστήσει τις ΗΠΑ εξοπλίζοντας και χρηματοδοτώντας την Ουκρανία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση συντηρεί τον πόλεμο στην Ουκρανία, αντί να πρωταγωνιστήσει στις ειρηνευτικές προσπάθειες, για να υλοποιήσει τα δικά της πολιτικά και οικονομικά σχέδια. Περίοπτη θέση σε αυτά έχει το πρόγραμμα επανεξοπλισμού της (Rearm Europe και Safe). Το ιλιγγιώδες ποσό που θα αφιερωθεί την παραγωγή όπλων (800 δισ. ευρώ!) θα προέλθει από περικοπές κονδυλίων τα οποία κατευθύνονταν στην κοινωνική πολιτική, την παιδεία, την επιστημονική έρευνα, στους αγρότες κ.α. (...)

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Λ. Αναγνωστόπουλος (08/06/2025)

Συνέντευξη στον Βασίλη Σκουρή για το Dnews

Ακόμα κι αν δεν υπήρχε η Ουκρανία θα έπρεπε να εφευρεθεί» σημειώνει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας- Γιατί προβλέπει νέους πολέμους, γιατί εκτιμά ότι η Ελλάδα θα πληρώσει βαρύ τίμημα για τη στάση της έναντι της Ρωσίας.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία συμπύκνωσε αντιθέσεις που κυοφορούνταν δεκαετίες και προκάλεσε μια νέα ισορροπία δυνάμεων, εκτιμά ο Λεωνίδας Βατικιώτης στο νέο του βιβλίο «Ουκρανία, Το μεγάλο πλάνο- Ακόμα κι αν δεν υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος. Η αλήθεια είναι πως στη χώρα έχουν κυκλοφορήσει και άλλα ενδιαφέροντα βιβλία για τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά κατά τη γνώμη του υπογράφοντος το 548 σελίδων βιβλίο του Λεωνίδα Βατικιώτη είναι μακράν το πιο ενδιαφέρον.
Θα το καταλάβατε και από τη συνέντευξη που παραχωρεί ο συγγραφέας στο Dnews.

Πώς φτάσαμε ως τον πόλεμο στην Ουκρανία κ. Βατικιώτη; Στο βιβλίο σας αφιερώνετε μεγάλο μέρος σε αυτό.
Η Ουκρανία ανέκαθεν λειτουργούσε σαν αχίλλειος πτέρνα της Ρωσίας. Από την εποχή της Αντάντ ακόμη μέχρι και στην μεταπολεμική περίοδο όταν η CIA έριχνε με αλεξίπτωτα ουκρανούς Ναζί στα δυτικά της, όλες οι επιθέσεις εναντίον της από την Ουκρανία ξεκινούσαν. Ταυτόχρονα, ο πολύμορφος διχασμός της ίδιας της Ουκρανίας (θρησκευτικός, πολιτικός, ιστορικός, κοινωνικός, γλωσσικός κ.α.) διευκόλυνε τις ΗΠΑ να επενδύσουν πολιτικά στον αντι-ρωσισμό, να στρέψουν το ένα κομμάτι της χώρας ενάντια στο άλλο και να οδηγηθούμε στον εμφύλιο.

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Β. Σκουρής, Dnews (15/06/2025)

Γιάννης Μπάκος και Δημήτρης Κούλαλης,  επεισόδιο της σειράς vidcast
του Νόστιμον ήμαρ “Εκείνος κι εγώ”
Διεθνείς σχέσεις, ρωσοφοβία και ισλαμοφοβία

Ποιες οι ισορροπίες σε έναν πολυπολικό, πλέον, κόσμο; Τί επιδιώκουν οι ΗΠΑ και γιατί υπάρχει ακόμα το ΝΑΤΟ; Υπάρχει κοινή εξωτερική πολιτική στην Ε.Ε.; Πώς ρωσοφοβία και ισλαμοφοβία αποτελούν καύσιμο της δυτικής βιομηχανίας;
Με την ένταση στη Μέση Ανατολή να έχει πάρει διπλωματική τροχιά, συζητάμε για τις εξελίξεις με τον ακαδημαϊκό και συγγραφέα Λεωνία Βατικιώτη, με αφορμή και το καινούργιο του βιβλίο "Ουκρανία - Το μεγάλο πλάνο. Ακόμα κι αν δεν υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί".

Συνέντευξη στον Δημήτρη Γκάζη για τον Δρόμο της Αριστεράς
Ουκρανία, Δύση, Ελλάδα: Μαθήματα από έναν πόλεμο που αλλάζει τον κόσμο

Ο γνωστός οικονομολόγος και δημοσιογράφος, με μακρά ενασχόληση στα διεθνή ζητήματα, επιχειρεί στο έργο του να φωτίσει τις βαθύτερες αιτίες του πολέμου στην Ουκρανία, υπερβαίνοντας την επικαιρότητα των μαχών και αναζητώνταε τιε γεωπολιτικές, ενεργειακές και οικονομικές του διαστάσεις. Για τον κ. Βατικιώτη, η Ουκρανία δεν είναι απλώς το πεδίο μιας τοπικής αντιπαράθεσης, αλλά ο κατεξοχήν χώρος όπου συγκρούονται οι στρατηγικές τηε Δύσης και της Ρωσίας σε μια νέα εποχή ενδοκαπιταλιστικών ανταγωνισμών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αντί να αποτελέσει δύναμη ειρήνης, επέλεξε -όπωε υποστηρίζει- να συντηρήσει τον πόλεμο και να τον αξιοποιήσει ωε εργαλείο επανεξοπλισμού και επιβολής νέων περιορισμών στιε κοινωνίες της. Στη συζήτησή μας ο συγγραφέας κάνει γέφυρες με την ελληνική πραγματικότητα, αναδεικνύοντας την «ενεργειακή παγίδευση» της χώρας και το βαρύ τίμημα που, κατά τη γνώμη του, θα κληθεί να πληρώσει η Ελλάδα για την άνευ όρων ταύτισή της με τιε επιλογές των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Θέματα που θα αναπτύξει εκτενέστερα και στην ομιλία του στο Συνέδριο του Νοεμβρίου. Η επιμονή στην κατανόηση του διεθνούς πλαισίου και των διασυνδέσεων αυτού με την εσωτερική κατάσταση, η μελέτη των ορίων και των δυνατοτήτων, των προκλήσεων και των κινδύνων που οι διεθνείς εξελίξεις γεννούν και για τη χώρα μας, αλλά και η ανάδειξη τηε εθνικής διάστασης των ζητημάτων είναι που κάνουν τη ματιά του κ. Βατικιώτη, εξαιρετικά χρήσιμη και γόνιμη για τον προβληματισμό μας εν' όψει του 2ου συνεδρίου.

Στο βιβλίο σας « «Ουκρανία - Το μεγάλο πλάνο» υποστηρίζετε ότι ο πόλεμος δεν ξεκίνησε το 2022 αλλά έχει βαθιές ρίζες. Ποιες στιγμές θεωρείτε καθοριστικές για την κατανόηση της σημερινής σύγκρουσης;
Η μετα-Σοβιετική Ουκρανία συγκέντρωσε για πρώτη φορά το ενδιαφέρον του Τύπου και των πολιτών της Δύσης το 2004 με αφορμή τη λεγόμενη «πορτοκαλί επανάσταση». Ήταν ένας ακόμη κρίκος στην αλυσίδα ανατροπών φιλορωσικών ή ουδέτερων καθεστώτων με ευθύνη των ΗΠΑ. Από τότε, η επιμονή την οποία έδειχναν όλες οι αμερικανικές κυβερνήσεις να τραβήξουν την Ουκρανία προς το μέρος τους, αδιαφορώντας για τις λεπτές εθνικές, θρησκευτικές, γλωσσικές, ιστορικές, πολιτικές και άλλες ισορροπίες που αποτελούσαν όρο εκ των ων ουκ άνευ για την εξασφάλιση της εύθραυστης ενότητας της, επιβεβαίωνε τη σημασία της για τη Δύση. Τα πάντα άλλαξαν με το αιματηρό πραξικόπημα της πλατείας Μεϊντάν το 2014. Η ανάληψη της εξουσίας από μια αδίστακτη ομάδα ολιγαρχών, νεοναζί και εντολοδόχων των ΗΠΑ ώθησε τις εξελίξεις στα άκρα, με την έναρξη του εμφυλίου στο Ντονμπάς, τη δολοφονία χιλιάδων Ρώσων, την επιβολή ενός καθεστώτος τρόμου στα ανατολικά της χώρας κ.ά. Σε αυτό το περιβάλλον η αντίδραση της Ρωσίας, όπως εκδηλώθηκε με την εισβολή το Φεβρουάριο του 2022, ήταν θέμα χρόνου να συμβεί. 

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Δ. Γκάτσης, Δρόμος Αριστεράς (20/09/2025)

Ανοίγοντας Το Πλάνο Της Ρωσο-Ουκρανικής Σύγκρουσης γράφει ο Γιώργος Λαουτάρης

Το ιστορικό βάθος αποκαλύπτει νέες πτυχές στον πόλεμο
Για όσους δεν αρκούνται στη μονοφωνική ενημέρωση που υπακούει στους κανόνες της προπαγάνδας, αλλά ενδιαφέρονται να γνωρίσουν και την αθέατη πλευρά του Ρωσο-ουκρανικού πολέμου, ένα νέο βιβλίο παρέχει τεκμηρίωση και επιχειρήματα. Το έργο Ουκρανία, το μεγάλο πλάνο, από τον δημοσιογράφο Λεωνίδα Βατικιώτη, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Τόπος, είναι ένα εκτενέστατο ρεπορτάζ, μία ιστορικοπολιτική μελέτη αλλά και μια διεισδυτική γεωπολιτική ανάλυση ταυτόχρονα, που βοηθά τον ψύχραιμο και απροκατάληπτο παρατηρητή να δει την ευρεία εικόνα μακριά από την καταιγιστική επικαιρότητα.

Με βήματα πίσω στον χρόνο, αναζητώντας τις ιστορικές καμπές που σφράγισαν τις συνειδήσεις και την ιδεολογία των πρωταγωνιστών, το βιβλίο του Λεωνίδα Βατικιώτη προσφέρει μια εναλλακτική αφήγηση για τα κίνητρα της Ρωσίας αλλά κυρίως τον ρόλο της Ουκρανίας στο διεθνές στερέωμα. 

Θέση του συγγραφέα, που αποτυπώθηκε και στον υπότιτλο του βιβλίου, είναι πως η κρατική οντότητα της Ουκρανίας «ακόμα και αν δεν υπήρχε, θα έπρεπε να εφευρεθεί», μια φράση που επαναλαμβάνεται συχνά στα διάφορα κεφάλαια και τονίζει τη διαχρονική εργαλειοποίηση του συγκεκριμένου κράτους από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Η εικόνα της Ρωσίας, όπως προκύπτει από την ανάλυση, είναι αυτή μιας υπερδύναμης σε άμυνα που αποκρούει πλήγματα.

Δεν είναι όμως ένα φιλορωσικό βιβλίο αυτό που έγραψε ο Λεωνίδας Βατικιώτης, ο οποίος σημειώνει χωρίς δισταγμό ότι η ρωσική κυβέρνηση διακρίνεται από «αυταρχικά χαρακτηριστικά» και ότι στη Ρωσία «η δημοκρατία και οι πολιτικές ελευθερίες βάλλονται και είναι σε υποχώρηση». Για τη δε «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», όπως ονομάστηκε η εισβολή στην Ουκρανία, παραδέχεται ότι «παραβίασε το διεθνές δίκαιο» προσθέτοντας όμως ότι «αμύνθηκε και απάντησε σε μια σειρά παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου» από την άλλη πλευρά.  

Το δυνατό σημείο του βιβλίου, αυτό που αποκαλύπτει «το μεγάλο πλάνο» όπως αναφέρει ο τίτλος, είναι βέβαια η ιστορική προοπτική, η οποία προέκυψε από μια βαθιά μελέτη των πηγών. Ο συγγραφέας τεκμηριώνει την ιδιαιτερότητα των ανατολικών επαρχιών της Ουκρανίας, στις οποίες εισέβαλε η Ρωσία, ήδη από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα και πριν την επανάσταση των μπολσεβίκων.

Πολύ ενδιαφέρουσες ιστορικές λεπτομέρειες, όπως η ιστορία εξεγέρσεων και η ταξική σύνθεση των κατοίκων, η δράση του θρυλικού Σταχάνοφ που αποτέλεσε πρότυπο εργατικότητας για την εποχή του Στάλιν, αλλά και η βίαιη κολεκτιβοποίηση της αγροτικής γης που έδωσε λαβή για μια ρητορική περί «γενοκτονίας» (την οποία θεωρεί με επιχειρήματα αβάσιμη ο συγγραφέας) συνθέτουν μια αποκαλυπτική αφήγηση για μια χώρα που χαρακτηρίζεται από σοβαρές διαιρέσεις και εσωτερικές συγκρούσεις.  

Εξαιρετικό ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν τα κεφάλαια για τους αγωγούς φυσικού αερίου και τις σημαντικές γεωπολιτικές συγκρούσεις που έφερε στην Ευρώπη η χάραξη της διαδρομής τους. Ο συγγραφέας περιγράφει με εύγλωττα στοιχεία την ανάμιξη των Ηνωμένων Πολιτειών στις σχέσεις Ευρώπης – Ρωσίας και την αδίστακτη διαχρονική προσπάθεια των Αμερικανών να αποσπάσουν τα ευρωπαϊκά κράτη και συνολικά την ΕΕ από τις σχέσεις με τη Μόσχα, δένοντας την ήπειρο στο δικό τους ενεργειακό, στρατιωτικό και πολιτικό άρμα.

Στο πλαίσιο αυτού του παράλληλου ιδεολογικού πολέμου ο συγγραφέας εντάσσει την εντεινόμενη «ρωσοφοβία» που φτάνει ως το σημείο της «αντιρωσικής υστερίας» σε ένα κλίμα «νεομακαρθικό». Με το πνεύμα αυτό κρίνει και τις απαγορεύσεις των κρατικών ρωσικών μέσων ενημέρωσης, που μπορεί να μην διακρίνοντας για την αντικειμενικότητά τους, όμως προσέφεραν μια σφαιρικότερη ενημέρωση. 

Γράφει ο Γ. Λαουτάρης, 3vita.gr (05/11/2025)

Παρουσίαση του βιβλίου Παρασκευή 9 Μαΐου 2025 στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ .
Για το βιβλίο μίλησαν οι: Κώστας Ήσυχος (πρώην αναπληρωτής υπουργός Άμυνας) Μαριανέλλα Κλώκα (Διεθνές Πρακτορείο Ειδήσεων για την Ειρήνη και τη Μηβία, pressenza) Βασίλης Μπορνόβας (πρώην πρέσβης της Ελληνικής, Δημοκρατίας στην Ουκρανία) Άρης Χατζηστεφάνου, δημοσιογράφος. Συντονίζει ο δημοσιογράφος Πάρης Καρβουνόπουλος. 

***

Παρουσίαση του βιβλίου στη Λάρισα (02/06/2025) με ομιλητές τους: Λεωνίδα Βατικιώτη, Θανάση Σκαμνάκη (δημοσιογράφο), Ανδρέα Νταή (Αντιπολεμική Κίνηση Λάρισας) και  Γιάννη Βούλγαρη (οικονομολόγο)