1η έκδοση: Οκτώβριος 2009
Νέα σκληρόδετη έκδοση: Οκτώβριος 2013
Όπου πήγε, πήγα.
Έπρεπε να δω τους τόπους που έδρασε και να ακούσω τους ανθρώπους που τον γνώρισαν και έζησαν μαζί του.
Το ευτύχημα είναι ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1970, που άρχισα την έρευνα, πρόλαβα εν ζωή τους περισσότερους από εκείνους που τον λάτρεψαν ή τον μίσησαν, που τον πολέμησαν ή υπήρξαν συναγωνιστές του. Έτσι, διασώθηκαν πολλά χαρακτηριστικά του γνωρίσματα, συμπεριφορές και ατόφιες φράσεις του, που αναπαράγονταν από στόμα σε στόμα, όπως το δημοτικό τραγούδι. Και είχα την τύχη να έχω σπουδαίους οδηγούς σε κάθε τόπο. Άλλο είναι να πηγαίνεις ψάχνοντας και άλλο να σε ξεναγούν στο πρώτο αντάρτικο λημέρι του Παρνασσού οι καπετάνιοι Περικλής και Νικηφόρος. Άλλο να χαζεύεις το βουνό από μακριά και άλλο να σου δείχνει ο μαυροσκούφης Κατσαντώνης τα περάσματα της Χελιδόνας.
Διονύσης Χαριτόπουλος
(Από τον πρόλογο του βιβλίου, διαβάστε στον Οδηγό Ανάγνωσης όλον τον πρόλογο)
Είναι γνωστό ότι ο Διονύσης Χαριτόπουλος επί πολλά χρόνια συγκέντρωνε και κυρίως διασταύρωνε οτιδήποτε αφορά τον Αρη από μια ογκώδη βιβλιογραφία, από κάποια όχι πολύ προσιτά αρχεία, από ατελείωτες ώρες συνεντεύξεων με εκατοντάδες αντάρτες, καπετάνιους, μαυροσκούφηδες, αξιωματικούς και χωρικούς, και ακολούθησε τα ίχνη του από βουνό σε βουνό.
Αποτέλεσμα, αυτός ο τόμος για τη μυθική φυσιογνωμία του Άρη. Τον Άρη Βελουχιώτη ο οποίος, για τους Ιταλούς και τους Γερμανούς ήταν ένας επικηρυγμένος αρχηγός ανταρτών. Για τους Άγγλους εγκληματίας πολέμου. Για την ηγεσία της ελληνικής συντηρητικής παράταξης, σφαγέας και ληστοσυμμορίτης. Για την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, αποκηρυγμένος προβοκάτορας και προδότης. Ο Χαριτόπουλος αποδεικνύει ότι είναι ο άνθρωπος που δημιούργησε τον μεγαλύτερο εθελοντικό στρατό της ελληνικής ιστορίας και μια Ελεύθερη Ελλάδα μέσα στην υποδουλωμένη Ευρώπη.
Το έργο στις προηγούμενες εκδόσεις του (όλες εξαντλημένες) έχει αναδειχθεί σε ένα από τα πρώτα σε πωλήσεις ιστορικά έργα. Ο τόμος του Τόπου, στη νέα, αναθεωρημένη από τον συγγραφέα, έκδοση έρχεται να ανταποκριθεί στο αίτημα των νέων αναγνωστών που δεν κατάφεραν να αποκτήσουν αυτό το πολύτιμο έργο μέσα από τις προηγούμενες εκδόσεις.
Τι έγραψαν για το βιβλίο που έγινε εξίσου μυθικό με τον ήρωά του:
«Ο Αρης είναι ο πιο γνήσιος λαϊκός ήρωας που ανέδειξε αυτός ο τόπος μετά τον Κολοκοτρώνη και τον Καραϊσκάκη [...]
Πιστεύω πως είναι η πιο πλήρης και ίσως η τελική και οριστική προσωπογραφία του.
Με μια τεκμηρίωση που δεν αφήνει περιθώρια σοβαρού αντιλόγου το σωστό ρεαλιστικό πορτρέτο του Αρη είναι εκείνο που σας προτείνει ο Χαριτόπουλος [...]
Αναμένεται να προκαλέσει ταραχή μεγάλη σ' όλους τους χονδροκέφαλους, ασχέτως πολιτικής τοποθετήσεως η βλακεία όπως και η κακοήθεια, είναι υπερταξική και υπερκομματική».
Βασίλης Ραφαηλίδης (εφημ. Έθνος, σε 24 συνεχόμενα κείμενα).
«Ο Διονύσης Χαριτόπουλος χάρισε στον ελληνικό πολιτισμό μια ρωμαλέα μαρτυρία του τρόπου μας, αντάξια των «Χρονογραφιών» που ως αγλαΐσματα επιστημοσύνης και καταδείξεως του καίριου, πλαστούργησαν οι Βυζαντινοί χρονικογράφοι ως π.χ. οι Γ. Ακροπολίτης, Μ. Ψελλός [...]
Ο Δ. Χαριτόπουλος ήθλησε μέγα άθλον: δεν τεχνούργησε μόνον αυτό που δεν πέτυχε μέχρι τώρα η Ελλάδα, την τεκμηριωμένη βιογραφία, δηλαδή, του συλαμπρότερου τέκνου της, ισοκύρου του Λεωνίδα, του Παλαιολόγου, του Καραϊσκάκη.
Ανέδειξε μια υποδειγματική «Χρονογραφία» όπου εικονίζεται, ερμηνεύεται και διδάσκει όλη η Ελλάδα της Κατοχής και του Αντάρτικου [...]. Τον ευχαριστούμε για τούτο το προσκυνηματικό Συναξάρι του Πρωτοστάτη Αρη.»
Κώστας Ζουράρις (Ελευθεροτυπία 26.11.97)
«Ο Άρης αναβιώνει για πρώτη φορά στο ακέραιο της φυσιογνωμίας του. Η συγγραφή αποθαρρύνει κάθε επιφύλαξη το αφηγηματικό κούρδισμα είναι τέλειο, κάθε ιδεολογικό παραλήρημα έχει τεθεί στο περιθώριο, ούτε ίχνος μικροψυχίας ούτε για δείγμα κάποιο κατακάθι μπαγιάτικης ρητορικής ή αντικομματικής υστερίας. Εξοργιστικά δίκαιος, ο αφηγητής χαρίζει στον αναγνώστη ένα υγιέστατο αίσθημα πατριωτισμού που απουσιάζει από ανάλογα κείμενα – μια ρεαλιστική αποτύπωση των κομματικών μηχανισμών και μια μνημειώδης παρουσίαση της χώρας, εν πολέμω»
Κωστής Παπαγιώργης (Αθηνόραμα)
«Ποιο βιβλίο απ' όσα διάβασα φέτος, μου άρεσε περισσότερο; Με το χέρι στην καρδιά «Αρης, ο αρχηγός των ατάκτων», του Διονύση Χαριτόπουλου. Παρακολουθώ τον Χαριτόπουλο από τότε που βγήκε στο κουρμπέτι. Όποιο βιβλίο γράφει το παίρνω! Ακόμη και στο θέατρο πήγα για να δω έργο του. Ωραίος! Και έξυπνος και τρυφερός και μάγκας. Και (για μένα) το πιο σπουδαίο: μακριά από ομάδες, δημόσιες σχέσεις και κόλπα. Μόνος».
Λευτέρης Παπαδόπουλος (Τα Νέα 31.12.97)
«Από τους ερευνητές συγγραφείς που τα έργα τους είναι προϊόν μελέτης και κατά κανόνα τεκμηρίωσης των ιστορικών γεγονότων, έστω κι αν μπορεί να μη συμφωνούμε μαζί τους σε λιγότερα ή περισσότερα θέματα»
Μάκης Μαϊλης (Ριζοσπάστης 16.11. 97)
«Έχουμε να κάνουμε με ένα πόνημα που ξεπερνά τα όρια της τυποποιημένης ιστορικής βιογραφίας και διεκδικεί δάφνες λογοτεχνήματος υψηλών προδιαγραφών [...] Πιστεύουμε ότι είναι η πληρέστερη βιογραφία [...] Κατεδαφίζει με τρόπο που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση τις ιδεολογικές σκοπιμότητες και τις πολιτικές προκαταλήψεις [...] Είναι από εκείνα τα βιβλία που σ' αρπάζουν από τον γιακά και δεν σ' αφήνουν παρά μόνο όταν το τελειώσει.
Ο Χαριτόπουλος αφηγείται τα περιστατικά με την αυθεντικότητα του αυτόπτη μάρτυρα και με την πλαστικότητα του χαρισματικού λογοτέχνη. [...]
Ο Χαριτόπουλος δεν κρύβει το θαυμασμό του για τον Αρη. Αυτό όμως δεν τον εμποδίζει να στέκεται με αυστηρότητα απέναντί του, έτσι όπως αρμόζει σ' έναν σοβαρό ερευνητή.»
Τάσος Παππάς (Διαβάζω)
«Μια απολύτως εμπεριστατωμένη ιστορική βιογραφία [...]
Τυχερός ο συγγραφέας που τέτοιο υλικό είχε στα χέρια του να χτίσει το οικοδόμημά του. Τυχερός και ο ήρωας του βιβλίου που βρήκε τόπο σε αυτόν τον μανιακό συγγραφέα ν' ακουμπήσει το θρύλο του, γιατί άπιστα και ύποπτα μοιάζουν βιβλία ιστορικά, που τάχα δείχνουν μια απόσταση και μια αμφίβολη αντικειμενικότητα.
Οι βιογραφίες, κατά κύριο λόγο απαιτούν πάθος και αίμα, κατάθεση ψυχής.
Και ο συγγραφέας αποκαλύπτει την αγάπη του. Αγάπη τέτοια που να μην αφήνει κρυφό κανένα ελάττωμα, κανένα μυστικό να μην κρατάει και έτσι να αποκαλύπτει το φως και τις σκιές του ήρωά του»
Τέα Βασιλειάδου (Επενδυτής 11.4 98)
«Πέτυχε ακριβώς να σκιαγραφήσει και να φωτίσει τον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ [...] τον περιγράφει ως εάν να έζησε μαζί του πάνω στα βουνά».
Μανόλης Γλέζος (Αρδην)