Τριμηνιαία Επιθεώρηση Ψυχιατρικής, Νευροεπιστημών & Επιστημών του Ανθρώπου
Απρίλιος-Μάιος- Ιούνιος 2020
Εκδότης: Θανάσης Καράβατος
Το τεύχος 57 κυκλοφορεί με μια αναδρομή στο παρελθόν. Με τον «περί ψυχισμού λόγο στην Κωνσταντινούπολη του 1863» από τον Σπυρίδωνα Μαυρογένη (1817-1902), καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του τότε Πανεπιστημίου της Πόλης. Πρόκειται για σειρά διαλέξεων στον Εν Κωνσταντινουπόλει Ελληνικόν Φιλολογικόν Σύλλογον (1862-1921) που δημοσιεύτηκαν στο ομώνυμο περιοδικό. Ο Μαυρογένης παρουσιάζει τις επιστημονικές εξελίξεων της εποχής, αρχίζοντας από τον «ψυχιστή» ρομαντικό γιατρό του 18ου αιώνα Ernst Stahl και φτάνοντας στις σύγχρονές του θέσεις περί αντανακλαστικών κινήσεων. Κυρίως αντλεί από τον δημιουργό του όρου ψύχωση von Feuchtersleben (1806-1849), το Εγχειρίδιο Ιατρικής Ψυχολογίας του οποίου γνώρισε αρκετές εκδόσεις στην Ελλάδα.
Ακολουθούν: (i) οι περί αισιοδοξίας προβληματισμοί που δεν αρκούνται απλώς στις τεχνολογικές μας επενδύσεις. Η αισιοδοξία ενυπάρχει σε διαδικασίες δημιουργικής σκέψης και πράξης. (ii) Σημαντική η διαπίστωση πως η ουσία του εγώ –ανάμεσα σε ό,τι προσφέρει η κυρίαρχη θέση του νευρικού συστήματος και στην άρνηση για τη δυνατότητα της όποιας επιστήμης να φωτίσει την ανθρώπινη συνθήκη– απαιτεί την αδήριτη ανάγκη μιας νευροηθικής. (iii) Περί λόγου και πίστεως η συνέχεια. Στο ερώτημα αν υπάρχουν «εμπρόθετες ευταξίες», διαπιστώνονται τρεις απαντήσεις: όχι – εξαρτάται - ναι… που βασίζονται στον τρόπο υπολογισμού της πιθανότητας, είτε μέσω της «θυμικής» οδού, είτε μέσω του σωκρατικής διαπίστωσης: όταν ο Λόγος προσεγγίζει τον «κολοφώνα» του, η νόηση καταδύεται στα «νάματα του θυμικού παραδείσου». (iv) Συζητώντας για τη Λογική και τη Μεταφορά στον Wittgenstein, επιχειρείται η ανάδειξη λειτουργικών όψεων της λογικής του που διαφυλάσσει το νόημα της μεταφοράς, «η ίδια η αναγκαιότητας της λογικής το επιτρέπει», αν και η επίγνωση αυτή «αποτελεί και έναν όρο διακινδύνευσης». (v) Ακολουθεί η ανίχνευση του κοινωνικού περιβάλλοντος της ψύχωσης, όπως π.χ. οι πρώιμες τραυματικές εμπειρίες, το φύλο, η τάξη, η φυλή και η εθνικότητα, η μετανάστευση και η οικογενειακή ζωή. (vi) Εν αρχή ην η «λίαν πρώιμη ικανότητα μίμησης» των νεογνών και εν συνεχεία το «δείξιμο». Είναι ο δρόμος που ξεκινάει από τη χειρονομία και φτάνει στη λέξη – το πέρασμα από το διμερές (πράξη) στο τριμερές (έννοια). Είναι οι απαρχές της λεκτικής επικοινωνίας του παιδιού. (vii) Οι παρουσιάσεις ασθενών αποτελούν πρακτική που η ψυχανάλυση κληρονόμησε από παλιά, επιφέροντας μια σημαντικότατη ανανέωση: κατά τον Lacan, «το κέντρο βάρους μετατέθηκε από το βλέμμα στη συνομιλία και το σημαίνον». (viii) κοντά στις ποικίλες έρευνες που αφορούν στα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας, ιδού και μια έρευνα «από την πλευρά του θύτη». Η αιτιολογία της αναφέρεται στη διαγενεακής μεταβίβαση της βίας και της απόδοσης ευθυνών από τους θύτες,
Δύο ακόμα άρθρα, προέκυψαν με αφορμή την επιδημία του covid-19 :
(i) Πρόκειται για το επίμετρο στην ελληνική έκδοση του βιβλίου Το σώμα σε κρίση στον ψυχαναλυτικό και τον ιατρικό λόγο (Εκδ. Κουκκίδα 2020) καθώς «δεν μπορούμε φυσικά να παραγνωρίσουμε τη μείζονα υγειονομική, μεταξύ άλλων, κρίση που είναι η επιδημία του Covid-19». (ii) Με τη «φούγκα του Τέλους και την ωδή της Ζωής την εβδομάδα των παθών και της Ανάστασης το 2020», η ζωγραφική, η ποίηση και η κοινωνιολογία περιγράφουν με τη δική τους γλώσσα τα βιώματα των ημερών.
Δείτε τα περιεχόμενα του τεύχους εδώ.
|