Τι είναι η εναλλακτική ∆εξιά, διεθνώς γνωστή ως alt right, και ποια χαρακτηριστικά λαµβάνει στο ελληνικό πλαίσιο; Κάτω από ποιες συνθήκες αναδύθηκε, πού διαφέρει και πού συγκλίνει µε παλιότερες µορφές της άκρας ∆εξιάς στην Ελλάδα;
Συνεχίζοντας το έργο της µελέτης της άκρας ∆εξιάς και του τρόπου που ο λόγος της κανονικοποιείται αυξητικά τα τελευταία χρόνια, η συγγραφική οµάδα του βιβλίου στρέφει το φακό τόσο στις µεταµορφώσεις που έχει γνωρίσει ο συγκεκριµένος πολιτικός χώρος –που παρά τη δηλωµένη του «παραδοσιακότητα» δεν είναι διόλου στατικός– όσο και στους νέους δρώντες που ήλθαν στο προσκήνιο την τελευταία πενταετία.
Εστιάζοντας σε διαστάσεις του αντιεµβολιαστικού αντικινήµατος, στη δυναµική πολιτικοποίηση της θρησκείας, στον ακροδεξιό κυβερνοχώρο και στις αντιδράσεις της άκρας ∆εξιάς στη λεγόµενη woke ατζέντα αλλά και στη δηµόσια ιστορία, ο συλλογικός αυτός τόµος αποπειράται να προσεγγίσει το φαινόµενο θέτοντας ως τοµή την εµπειρία της πανδηµίας και των πολλαπλών αντιδράσεων που δηµιούργησε η διαχείρισή της.
Συνέντευξη στον Θεόδωρο Αντωνόπουλο για τη Lifo
H «Διεθνής» της Alt-right, τα μέσα, οι στόχοι και το αποτύπωμά της στην Ελλάδα. Οι διαστάσεις του αντιεμβολιαστικού αντι-κινήματος, η πολιτικοποίηση της θρησκείας, ο ακροδεξιός κυβερνοχώρος, οι αντιδράσεις απέναντι στη λεγόμενη woke ατζέντα: Μια επίκαιρη συζήτηση με τους συγγραφείς του βιβλίου «Η Εναλλακτική Δεξιά στην Ελλάδα».
— Πώς ορίζεται καταρχάς η λεγόμενη εναλλακτική δεξιά και πώς αποτυπώνεται το εγχώριο στίγμα της; Είναι η νίκη Τραμπ και δική της «νίκη»;
Ρόζα Βασιλάκη: Η εναλλακτική δεξιά εμφανίζεται στην παγκόσμια πολιτική σκηνή ως ένα αφήγημα με ιδιαίτερη απήχηση στους λεγόμενους «μη προνομιούχους λευκούς», σε εκείνες τις ομάδες που αναδύονται στον απόηχο της αποβιομηχάνησης και των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Πρόκειται για ένα αντικίνημα το οποίο αντίκειται στον περαιτέρω εκδημοκρατισμό της κοινωνίας, όπως αυτός εκφράζεται με την παραχώρηση δικαιωμάτων σε ομάδες μέχρι σήμερα περιθωριοποιημένες, με τα ζητήματα ταυτότητας να κυριαρχούν. Είναι μια πρόσφατη μετάλλαξη της άκρας δεξιάς, της οποίας η πορεία ξεκίνησε στην Αμερική στις αρχές του 21ου αιώνα, γιγαντώθηκε κατά την πρώτη προεδρική θητεία Ντόναλντ Τραμπ και διαδόθηκε με τοπικές παραλλαγές, αλλά παρόμοια δομικά χαρακτηριστικά και αλλού. Αν και στα καθ’ ημάς είναι περισσότερο γνωστά τα πολιτικά κόμματα που την εκφράζουν (Ελληνική Λύση, ΝΙΚΗ, Φωνή Λογικής), είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ελληνική εναλλακτική δεξιά αποτελείται από ένα ευρύ φάσμα οργανώσεων που ανήκουν στη σφαίρα της κοινωνίας των πολιτών: πολιτιστικούς συλλόγους, σωματεία, δημόσιους διανοούμενους, ιδρύματα, επαγγελματικές και θρησκευτικές ενώσεις, πολιτευτές που δρουν αυτόνομα σε τοπικό επίπεδο, ιστοσελίδες, παραδοσιακά και νέα μέσα ενημέρωσης. Η νίκη Τραμπ είναι σαφέστατα και νίκη της ελληνικής εναλλακτικής δεξιάς, καλωσορίστηκε άλλωστε με διθυραμβικές τοποθετήσεις στα κανάλια επικοινωνίας των εκφραστών της. (...)
Διαβάστε τη συνέντευξη εδώ
Θ. Αντωνόπουλος, 19/02/2025, LIFO
Γράφει ο Παναγιώτης Σωτήρης για το in.gr Η ελληνική alt right και οι μεταμορφώσεις της ακροδεξιάς
Ένα πρόσφατο βιβλίο εξετάζει τον τρόπο που διαμορφώνεται το τοπίο της ακροδεξιάς στή χώρα μας
Η διαπίστωση ότι η ακροδεξιά αποτελεί ανερχόμενη πολιτική δύναμη έχει καταστεί κοινότοπη. Αυτό, όμως, δεν αναιρεί την ανάγκη να εξεταστεί το γιατί συμβαίνει αυτό το φαινόμενο, ως αναγκαία συνθήκη και για να ανακοπεί και αντιστραφεί. Ιδίως όταν βλέπουμε και διεθνώς αλλά και στη χώρα μας την ανάδυση της ακροδεξιάς να παίρνει τη μορφή της alt right, δηλαδή να μην υιοθετεί πάντα τον λόγο της παραδοσιακής ακροδεξιάς, είτε φασίζουσας, είτε πιο κλασσικής «σκληρής δεξιάς», αλλά να δοκιμάζει νέα πεδία και κυρίως να αναζητά νέα ακροατήρια.
Στη χώρα μας αυτό έχει και μια ξεχωριστή επικαιρότητα, γιατί η αποδιάρθρωση της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής δεν σήμαινε και συνολική υποχώρηση της ακροδεξιάς. Μάλιστα, τα εκλογικά δεδομένα δείχνουν μάλλον μια ενίσχυση, με αποκορύφωμα τις τελευταίες ευρωεκλογές όπου τρεις ακροδεξιοί σχηματισμοί κατάφεραν να περάσουν το όριο του 3% και να εκπροσωπηθούν.
Όλα αυτά καθιστούν επιτακτική την αναζήτηση των διαδρομών μέσα από τις οποίες η ακροδεξιά βρίσκει ακροατήρια, υιοθετώντας ενίοτε ένα «εναλλακτικό» προσωπείο. Αυτό ακριβώς είναι το αντικείμενο ενός πρόσφατου συλλογικού τόμου με τον τίτλο «Η Εναλλακτική Δεξιά στην Ελλάδα. Οι μεταμορφώσεις της άκρας Δεξιάς στη μεταπανδημική περίοδο», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Τόπος και περιλαμβάνει κείμενα της Ρόζας Βασιλάκη, του Γιώργου Σουβλή, της Ανδρομάχης Κουτσουλέντη και του Νίκου Αντωνάκου, που καλύπτουν τους μετασχηματισμούς της ακροδεξιάς σε ένα χρονικό φάσμα από τις αντιδράσεις στη Συμφωνία των Πρεσπών, στην αντιπαράθεση με τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία και τελικά τις πιο πρόσφατες αντιπαραθέσεις γύρω από την woke κουλτούρα. (...)
Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Π. Σωτήρης, in.gr ( 19/04/2025)
Γράφει ο Γιάννης Ελαφρός για το Πριν
Οι «νέες μυρωδιές σαπίλας» της εναλλακτικής Δεξιάς
Η alt-right αναπτύσσεται και στην Ελλάδα ως ένας ακροδεξιός χαμαιλέοντας, καμουφλάροντας φασιστικές απόψεις. Χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα Μέσα και ένα ευρύ φάσμα μορφών παρέμβασης εξαπολύουν ταυτοτικό πόλεμο για ιδεολογική ηγεμονία, κηρύσσοντας την αντίσταση κι ένα αντι-κίνημα. Πρόκειται για εναλλακτικό στήριγμα του κεφαλαίου και του συστήματος. Στεκόμουν πάνω σ’ ένα λόφο Στεκόμουν Στεκόμουν το Παλιό να πλησιάζει, μα έρχονταν σα Νέο. / Σερνόταν πάνω σε καινούργια δεκανίκια που κανένας δεν είχε ξαναδεί και βρωμούσε νέες μυρωδιές σαπίλας που κανείς δεν είχε πριν ξαναμυρίσει. Οι στίχοι του Μπέρτολτ Μπρεχτ από το υπέροχο Η παρέλαση του παλιού καινούργιου ταιριάζουν γάντι στο ρεύμα της εναλλακτικής Δεξιάς (γνωστή και ως alt-right). Πρόκειται για φαινόμενο με διεθνή διάσταση, που συνδυάζει την ακροδεξιά αντιδραστική πολιτική, με την πολυμορφία, τα εθνικά χρώματα και την προσαρμοστικότητα, , κρύβοντας ή καμουφλάροντας τα αμιγώς φασιστικά ή ναζιστικά στοιχεία.
Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Γ. Ελαφρός, Πριν,19/04/2025
Παρουσίαση από τον Γιώργο Λαουτάρη
Οι Μεταλλάξεις Του Υπερπατριωτικού Χώρου Η νέα Ακροδεξιά βάζει στο συρτάρι με τις αναμνήσεις τα βίαια επεισόδια και τη λογική του πεζοδρομίου
και τονίζει πλέον τα ζητήματα ταυτότητας
Το διεθνές πολιτικό ρεύμα που στα Αγγλικά ονομάστηκε «alt right» και μετά τις εκλογικές αναμετρήσεις του 2023 και του 2024 έχει ευξημένη κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και στη χώρα μας, διερευνά μια πολύ διεισδυτική επιστημονική μελέτη που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Τόπος, με τον περιγραφικό τίτλο Η εναλλακτική Δεξιά στην Ελλάδα. Τέσσερις κοινωνικοί επιστήμονες, ιστορικοί και ανθρωπολόγοι, συνεργάστηκαν θέτοντας στο ερευνητικό τους μικροσκόπιο σημαντικές εκφάνσεις του φαινομένου: Τον αντιεμβολιαστικό λόγο, το ρόλο της θρησκείας σε νέους σχηματισμούς όπως η Νίκη, την αντι-woke σταυροφορία στο διαδίκτυο αλλά και τις ερμηνείες της ακροδεξιάς στον ιστορικό λόγο όπως αυτός αρθρώνεται στο δημόσιο χώρο.
Σύμφωνα με την ανάλυση, η άκρα Δεξιά στην εναλλακτική της μετάλλαξη είναι σήμερα μια ανερχόμενη κοινωνική και πολιτική τάση που διευρύνεται στη χώρα μας. Ο εναλλακτικός χαρακτήρας των νέων πολιτικών μορφωμάτων εντοπίζεται στην επιλογή να εγκαταλειφθούν τα ναζιστικά σύμβολα και η αντίστοιχη ρητορική και να απορριφθεί η πρακτική των ομάδων κρούσης. Εν ολίγοις, δεν κρατούν τίποτα που να θυμίζει τη Χρυσή Αυγή. Παράλληλα, κεντρική επιλογή είναι να βγουν τα ρεύματα αυτά από το περιθώριο και τα υπόγεια δίκτυα και να υιοθετήσουν μια «στρατηγική ανοιχτής δημόσιας αντιπαράθεσης» στη διεκδίκηση της ιδεολογικής ηγεμονίας. Η νέα Ακροδεξιά βάζει στο συρτάρι με τις αναμνήσεις τα βίαια επεισόδια και τη λογική του πεζοδρομίου και τονίζει πλέον τα ζητήματα ταυτότητας, όπως πολύ εύστοχα εντοπίζουν οι συγγραφείς.
Ανιχνεύοντας τις διαφοροποιήσεις της εναλλακτικής από την επίσημη Δεξιά, οι μελετητές επισημαίνουν μεταξύ άλλων την «ακραία έλλειψη ανοχής των υποστηρικτών της στις ομάδες που θεωρούν ότι τους απειλούν», καθώς και την προβολή ενός διαρκούς «ηθικού πανικού», την «αίσθηση συναγερμού» καθώς και την υιοθέτηση θεωριών συνωμοσίας. Ενδιαφέρον έχει η παρατήρηση του βιβλίου ότι η περίοδος της πανδημίας σηματοδότησε τη νομιμοποίηση της Ακροδεξιάς στο δημόσιο λόγο εκ νέου μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής. Όχημα της ελληνικής alt right ήταν το αντιεμβολιαστικό κίνημα και καύσιμο, όπως εντοπίζει το βιβλίο, ήταν το γεγονός πως η Νέα Δημοκρατία αναθεώρησε «κομβικές όψεις της παραδοσιακής δεξιάς της ταυτότητας», γεγονός που αποξένωσε από το κόμμα τμήμα των παλιών του ψηφοφόρων οι οποίοι κατευθύνθηκαν σε νέα πολιτικά μορφώματα. Όπως σημειώνται και αλλού στο βιβλίο, παγκοσμίως καταγράφεται «η στροφή των πάλαι ποτέ συντηρητικών πολιτικών ελίτ σε κοινωνικά προοδευτικότερες θέσεις».
Στις πιο πρωτότυπες αναλύσεις του βιβλίου συγκαταλέγεται το κομμάτι που εξετάζει την εισβολή της θρησκευτικής ταυτότητας στο πολιτικό πεδίο: «Η χριστιανική ταυτότητα εργαλειοποιείται ολοένα και περισσότερο, παραδόξως μεταμορφώνεται σε πολιτισμική παρά σε θρησκευτική έννοια και καθίσταται ένας τρόπος του ανήκειν παρά του θρησκεύεσθαι», επισημαίνεται χαρακτηριστικά, ενώ ως κύριο χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου ρεύματος εντοπίζεται ο λεγόμενος αυτοχθονισμός, η υπεράσπιση δηλαδή των δικαιωμάτων της πολιτισμικής πλειοψηφίας.
Παρακολουθήστε την παρουσίαση του βιβλίου στο Έτερον, Πέμπτη 06/03/2025 (Λεωκορίου 38, Αθήνα). Για το βιβλίο μίλησαν οι: Κατερίνα Δουκαρέλλη (Κοινωνική Ανθρωπολόγος, μέλος της ομάδας Dissensus), Κωνσταντίνος Πουλής (Δημοσιογράφος, The Press Project), Δημήτρης Χριστόπουλος (Καθηγητής Πολιτειολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο), Έλενα-Όλγα Χρηστίδη (Επιστημονικά Συνυπεύθυνη Orlando LGBT+)
Προσθήκη στο καλάθι
